Boek van de Maand: Ode to a grand staircase

Vanaf de jaren zestig bestaat in de Verenigde Staten een apart soort kunstenaarsboek, het artists’ book. Vaak is dat goedkoop en in grote oplage gedrukt en is het verwant aan pop-art of fluxus (twee kunststromingen). Daarnaast bestaan er meer traditionele private presses, die al sinds 1900 (onder invloed van William Morris en anderen) mooie boeken maken.

Sommige van die persen maken heel persoonlijk, soms autobiografisch werk met bijvoorbeeld familiequilts als afbeeldingen. Een van de meer subtielere persen is de Flying Fish Press van Julie Chen in Berkeley, Californië. Chen is docente in ‘Book Arts’ aan het Mills College. Zij richtte deze pers op in 1987. Tegenwoordig geeft zij vrijwel alleen nog werk uit, maar voorheen werkte zij meestal samen met beeldend kunstenaars. Haar streven is om ‘kunstwerken uit te geven die lezen als boeken, en boeken met de impact van beeldende kunst’.

Een mooi voorbeeld van haar ‘boekarchitectuur’ is Ode to a grand staircase. Chen maakte dit boek in 2001 samen met Barbara Tetelbaum van de Triangular Press, die is gevestigd in Portland, Oregon. Het was, schrijft Chen, een ‘long-distance duet’.

Ode to a grand staircase is geïnspireerd op ‘Marche du grand escalier’, een muziekstuk van de Franse componist Erik Satie. ‘De tekst’, zo lezen we in het colofon, is ‘gebaseerd op de muzikale aanwijzingen en onuitgesproken libretto’s bij zijn partituren.’

Ode to a grand staircase is, als je het uitvouwt, zelf een trap. Een papieren trap met kleurige treden die kunstig zijn uitgesneden met moderne lasertechnieken. Terwijl je de treden afdaalt, lees je: ‘It is a large staircase,/very large/it has more than a thousand steps/all of ivory/it is very beautiful/nobody dares use it/for fear of damaging it.’

~ Ewoud Sanders – Museum Meermanno