Museum Catharijneconvent heeft recent een vijftiende-eeuws Utrechts beeld van Maria met kind verworven. Het beeld is de komende maanden te zien in de tentoonstelling De zomer van Herman Pleij.
Het houten beeld, met een hoogte van 28 centimeter, toont een zittende Maria met het staande Christuskindje. Typerend zijn het eivormige gezicht van Maria en haar golvende haren met de scheiding in het midden, wat volgens het museum duidt op vervaardiging door een kunstenaar uit de directe omgeving van Adriaen van Wesel. Het museum:
“Het beeld heeft een specifieke en zeldzame iconografie. Opvallend is dat Jezus zijn hand op het boek legt en de beschouwer lijkt te onderwijzen. Jezus presenteert zich als onderwijzer en als het ‘vleesgeworden woord’. Een ander opvallend iconografisch element is dat Jezus op de grond staat, terwijl Maria het kind gewoonlijk op de arm draagt. Zijn hemdje valt open, waardoor oorspronkelijk zijn genitaliën te zien waren. Deze zijn in latere tijd verwijderd, waarschijnlijk uit preutsheid.”
Het beeldje zou een verwijzing zijn naar de besnijdenis, één van de zeven bloedstortingen van Jezus, waarvoor in de late middeleeuwen een grote devotie bestond. Museum Catharijneconvent acht het waarschijnlijk dat de sculptuur naar deze verering verwijst.
Keurmerk
Het beeldje is aan de voorzijde van de stoel, rechtsonder, voorzien van een Antwerps keurmerk in de vorm van een handje. Vanaf de vijftiende eeuw werden schilderijen op paneel en beelden voorzien van dergelijke keurmerken. Deze dienden als kwaliteitswaarborg voor de koper en werden aangebracht door officieel aangestelde keurmeesters van het gilde. De aanwezigheid van het handje wijst erop dat het beeld in Antwerpen werd verkocht.
Het Utrechtse beeld wordt voor het eerst getoond tijdens de tentoonstelling De zomer van Herman Pleij.
Meer Middeleeuwen
Boek: Moet kunnen. Op zoek naar de Nederlandse identiteit – Herman Pleij
