‘Het blauw-boek; Een onpersoonlijk dagboek van Toby Vos’, staat met paarsige inkt geschreven in het langwerpige kantoorboek. Ze was 26 jaar toen Vos in 1944 begon aan het beschrijven en vooral illustreren van haar ervaringen in de laatste oorlogsjaren (en daarna). Geboren in april 1918 en dus in de bloei van haar leven toen de oorlog begon, was ze actief in het verzet. Vos was koerier bij de Paroolgroep en werkte mee aan de vervalsing van persoonsbewijzen.
Haar beschrijvingen geven ook een beeld van een dagelijkse gang van zaken. Zo heeft Vos als jonge vrouw aandacht voor mannen, het uiterlijk, kinderen en (verjaardags)feestjes. “Mijn verloofde is geen verrassend mens. Na veel gestruisvogel heb ik dit berustend vastgesteld”, schrijft ze bijvoorbeeld met humoristische ondertoon. Terugkerend ‘element van alledag’ in de tekeningen is een groot rood kussen, soms gedrapeerd in een stoel en dan weer over de rand van het raamkozijn.
Vos studeerde voor de oorlog aan het Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs Amsterdam (later Gerrit Rietveld Academie). Ze werkte in de oorlog onder meer aan twee delen van de door De Bijenkorf uitgegeven Kabouterboekjes-reeks. Na de oorlog illustreerde ze kinderboeken en maakte ze strips voor jong en oud. De twee dagboeken Toby Vos zijn onderdeel van de collectie van Atria, kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis. De egodocumenten zijn gedigitaliseerd in het kader van het project ‘Erfgoed van de oorlog’ van het ministerie van VWS.
De portal Oorlogsbronnen.nl bevat honderden dagboeken uit de oorlog. Klik hier om ze te bekijken. En zie hier de dagboeken van Toby Vos via het Geheugen van Nederland.
Meer berichten uit deze rubriek
Boek van Ad van Liempt over de Tweede Wereldoorlog in Nederland
