De State of the Union wordt ook wel eens de Amerikaanse variant op onze troonrede genoemd. In de jaarlijkse toespraak staat de Amerikaanse president, tegenover de leden van het Congres, stil bij ‘de staat van het land’ en geeft hij (of zij) een toelichting op de politieke plannen voor het komende jaar.
De traditie van de State of the Union gaat ver terug. De allereerste president van de Verenigde Staten beet op 8 januari 1790 het spits af. George Washington las zijn Annual message to the Congress netjes voor. Zijn opvolger Thomas Jefferson vond dat veel te monarchaal. Hij besloot zijn rede op te schrijven en gewoon te laten bezorgen bij het Congres, waar hij vervolgens door een klerk werd voorgelezen.
Pas in 1913 pakte president Woodrow Wilson de draad weer op. Volgens hem kon de boodschap beter door hemzelf voorgelezen worden dan door een klerk.
Niet alle presidenten ​na ​Wilson volgden zijn voorbeeld overigens. In de jaren twintig waren er nog presidenten die hun toespraak alleen opschreven. De laatste president die dat deed was Jimmy Carter in 1981.
Dat de toespraak vandaag de dag bekend staat als de State of the Union is te danken aan president Franklin Delano Roosevelt. Hij introduceerde de term in 1934.
Feitelijk heeft Amerika dus al sinds het prille begin van de staat al een State of the Union-traditie, alleen wordt deze pas sinds 1913 frequent voorgelezen en heeft hij pas sinds 1934 zijn huidige naam.
Radio, televisie & internet
In 1923 werd de State of the Union voor het eerst uitgezonden op de radio. Calvin Coolidge was toen president. In 1947 had president Truman een andere primeur. Zijn toespraak was de eerste die uitgezonden werd op televisie. Bill Clinton had in 1997 iets te vieren. Zijn State of the Union was als eerste ooit live via internet te volgen.
Enkele andere bijzondere State of the Unions vonden plaats in 1965, 1986 en 199​9​.
- In 1965 besloot president Lyndon B. Johnson dat de toespraak voor het eerst ’s avonds uitgesproken zou worden. Dit omdat dan meer televisiekijkers bereikt zouden worden.
- In 1986 werd de State of the Union voor de enige keer in de geschiedenis uitgesteld. President Reagan besloot dit te doen omdat de ramp met de Challenger-spacehuttle enkele uren daarvoor had voltrokken. Op televisie hadden miljoenen Amerikanen net gezien hoe de shuttle enkele seconden na lancering uit elkaar spatte. De State of the Union werd daarom een week uitgesteld.
- In 1999 was de sfeer nogal gespannen. President Bill Clinton stond toen namelijk tegenover een Congres dat, vanwege de Lewinsky-afffaire, een afzettingsprocedure in gang had gezet.
Voorbereiding
President George W. Bush gunde zijn landgenoten voor het eerst een kijkje achter de schermen. Hij liet foto’s op de website van het Witte Huis plaatsen waarop te zien was hoe hij aan zijn toespraak werkte. Ook van zijn opvolger, Barack Obama, zijn dergelijke foto’s bekend.