Doorknippen IJzeren Gordijn in Hongarije herdacht

In Hongarije is vandaag stilgestaan bij een gebeurtenis die zich precies twintig jaar geleden voltrok. De ministers van Buitenlandse Zaken van Hongarije en Oostenrijk knipten het IJzeren Gordijn door.

Het IJzeren Gordijn was een scheidingslijn tussen het communistische Oostblok en kapitalistische Westen. De grens ontstond kort na de Tweede Wereldoorlog en werd hét symbool van de Koude Oorlog. In Hongarije kwam er het eerst een scheur in de grens. Op 2 mei 1989 werden de eerste grensversperringen ontmanteld. Het doorknippen van het gordijn op 27 juni 1989 was vooral symbolisch.

Meerpartijenstelstel

Hongarije was de meest liberale staat van het Warschaupact, een militair bondgenootschap van communistische landen in Oost-Europa. In 1988 werd er openlijk gesproken over een terugkeer van een meerpartijenstelstel en werden enkele oude politieke partijen opnieuw opgericht. Een jaar later werden de geëxecuteerde leiders van de opstand van 1956, onder wie premier Imre Nagy en militair leider Pál Maléter, openlijk in ere hersteld. De herbegrafenis van deze leiders op 16 juni werd door vele Hongaren bijgewoond en liep uit op een vernedering van de communistische partij.

De zaak kwam in een stroomversnelling. Begin juli 1989 overleed de voormalige Hongaarse leider János Kádár en nog diezelfde maand bracht George Bush als eerste Amerikaanse president een bezoek aan Hongarije. Onder Kádár waren er al enkele kleine hervormingen doorgevoerd. Het land ging zich politiek gezien steeds meer richten op het Westen. Op 2 mei 1989 werden de eerste grensversperringen ontmanteld en op 27 juni 1989 knipten de ministers van Buitenlandse Zaken van Hongarije en Oostenrijk het IJzeren Gordijn door.

Historisch moment

Dit was niet alleen een historisch moment voor Hongarije, maar eigenlijk voor heel Europa. Vanaf dat moment probeerden DDR-burgers die op vakantie gingen naar Hongarije bijvoorbeeld massaal naar West-Duitsland te reizen. De dreigende leegloop van Oost-Duitsland zorgde ervoor dat de DDR-leiders later dat jaar besloten de Berlijnse Muur te openen.

Het doorknippen van het IJzeren Gordijn werd vandaag in de Hongaarse hoofdstad Boedapest herdacht. De leiders van Duitsland, Oostenrijk, Finland, Slovenië en Zwitserland brachten een bezoek aan het parlement van Hongarije. Ook namens Polen, Groot-Brittannië en ruim twintig andere landen waren er vertegenwoordigers aanwezig.

Boek: IJzeren Gordijn – De inlijving van Oost-Europa 1944-1956