Duitsland eert complotplegers operatie Walküre

In Duitsland wordt vandaag stilgestaan bij de mislukte aanslag op Adolf Hitler van 20 juli 1944.

Exact vijfentwintig jaar voordat de wereld ademloos toe keek hoe Neil Armstrong voet zette op de maan, ontsnapte Adolf Hitler voor de zoveelste keer aan de dood. Operatie Walküre mislukte. Een door de Duitse kolonel Claus Schenk von Stauffenberg geplaatste bom ontplofte wel, maar Hitler overleefde de aanslag. Doordat al vrij snel op de radio te horen was dat de Führer nog leefde, mislukte ook de voorbereide staatsgreep.

Op 21 juli 1944, een dag na de mislukte aanslag, werden op de binnenlaats van het Bendlerblock, een gebouw waar momenteel het Duitse ministerie van Defensie haar kantoor heeft, de samenzweerders Claus von Stauffenberg, Friedrich Olbricht, Ludwig Beck, Werner von Haeften en Albrecht Mertz von Quirnheim geëxecuteerd. Een van de leiders van het Duitse militaire verzet, Henning von Tresckow, pleegde diezelfde dag zelfmoord. Hij ging er van uit aan het licht zou komen wat hij gedaan had om het verzet te mobiliseren. In een laatste gesprek met zijn adjudant zei hij onder meer: “Nu zal iedereen over ons heen vallen en ons de huid vol schelden. Maar ik ben ervan overtuigd, en nu meer dan ooit, dat we juist hebben gehandeld. Ik geloof dat Hitler de aartsvijand is, niet alleen van Duitsland, maar van de hele wereld.”

In Berlijn wordt vandaag stilgestaan bij de mislukte aanslag en de executie van de complotteurs. Bij het Bendlerblock in de straat die vernoemd is naar Von Stauffenberg zullen kransen gelegd worden. Op deze plek bevindt zich ook een monument voor het Duitse verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Over het militaire verzet in nazi-Duitsland verschillen de meningen. Sommigen menen dat de aanslag slechts werd uitgevoerd door Duitse militairen die probeerden het vege lijf te redden. Een nederlaag hing al in de lucht. Duitsland stond er aan het oostfront niet goed voor en daarnaast had het te kampen met de geallieerde invasie in Normandië. Hoe Europa er uit zou hebben gezien als Operatie Walküre was geslaagd is moeilijk te voorspelen. De oorlog zou vermoedelijk eerder tot een eind gekomen zijn. In de BBC-documentaire Days that shook the World – Conspiracy to Kill: The Wolf’s Liar werd enkele jaren geleden berekend dat in de tien maanden tussen de aanslag van Von Stauffenberg en de overgave van Duitsland in mei 1945 meer dan tien miljoen mensen om het leven kwamen. Veel van deze levens zouden waarschijnlijk zijn gespaard als het verzet er in was geslaagd Hitler te doden en de macht te grijpen.

Lees ook: Operatie Walküre: de bekendste mislukte aanslag op Adolf Hitler