Gaea – Oermoeder uit de Griekse mythologie

In de Griekse mythologie staat Gaea (ook wel Gaia) symbool voor de aarde. Ze werd beschouwd als de oermoeder en ontstond uit de Chaos, het begin der dingen (de gapende leegte). Gaea is de godin van de natuur en wordt vaak afgebeeld als een mollige vrouw die oprijst uit de aarde om haar verbondenheid met die aarde te symboliseren.

Er zijn veel verschillende Griekse verhalen over de schepping van de kosmos. Het oudste overgeleverde relaas is dat van de Griekse dichter Hesiodus, uit de achtste eeuw voor Christus. Zijn verhalen wijken soms af van die van die van de Griekse dichter en zanger Homerus (ca. 800-750 v.Chr.). In zijn Theogonia probeerde Hesiodus orde te scheppen in de vaak verwarrende godenwereld van Homerus en ontwierp hij een compleet scheppingsverhaal met een volledige genealogie. Er waren meer dichters die scheppingsverhalen schreven, maar alleen die van Hesiodus is compleet overgeleverd.

Volgens deze lezing gaf Gaea het leven aan Uranus en Pontus, de personificaties van de hemel en de zee. Uranus was niet alleen Gaea’s zoon maar ook haar echtgenoot. Uit dit godenpaar kwamen onder meer de twaalf Titanen, de drie Cyclopen en de Hecatonchiren, drie honderdarmige reuzen (Briareus, Gyes en Cottus) voort.

Uranus nam de heerschappij van de wereld op zich en voelde zich na verloop van tijd bedreigd door de eenogige Cyclopen. Op een dag sloot hij zijn kinderen daarom op in diepe duisternis van de Tartarus, het onaangenaamste deel van de onderwereld. Gaea probeerde haar kinderen te behoeden voor de ondergang en riep de Titanen op hun broers te redden. Zelf schiep ze staal waarvan ze vervolgens een zeis maakte. Deze schonk ze aan Cronus, de jongste Titanenzoon. Als enige durfde hij de strijd met zijn vader aan te gaan.

Wereldheerschappij

Een vreselijke strijd barstte hierna los. Cronus slaagde er uiteindelijk in Uranus te castreren en stootte hem vervolgens van de troon. Uit het bloed van de stervende Uranus ontstonden de Giganten en de Erinyen (wraakgodinnen). En uit Uranus’ geslachtsdeel werd Aphrodite geboren. Na deze bloedige strijd nam Cronus de wereldheerschappij op zich. Hij trouwde hierna met zijn zuster Rhea. Ook dit werd geen gelukkig huwelijk. Net als Uranus was Cronus bang voor zijn eigen kinderen. Hij at ze daarom direct na de geboorte op. Door tussenkomst van Rhea bleef haar zesde kind, Zeus, dit lot bespaard. Hij zou zijn vader later van de troon stoten en koning van de Griekse goden worden.

Bij de Romeinen was Gaea bekend als Terra.

Boek: Mythen uit het oude Griekenland

Bronnen ▼