Historiek
Het Comité Vrienden van Coen (CVC) wil dat er in de Indonesische hoofdstad Jakarta weer een standbeeld van VOC-medewerker Jan Pieterszoon Coen (1587-1629) wordt geplaatst. Het comité is daarvoor op internet onlangs een petitie gestart. De leden van het comité vinden ook dat de VOC-medewerker alsnog een staatsbegrafenis moet krijgen.
Het CVC roept de Nederlandse overheid op bij te dragen aan de kosten van de vervaardiging van een replica. Het is de bedoeling dat het beeld dan vervolgens neergezet wordt in Jakarta. Het comité vindt daarnaast dat Coen alsnog een staatsbegrafenis moet krijgen:
“Zijn stoffelijke resten liggen nu in een troosteloos graf op de binnenplaats van het Wajang-Museum in Jakarta. Onbegrijpelijk hoe halfslachtig Nederland met zijn helden omgaat. De stoffelijke resten van Coen dienen te worden gerepatrieerd en bijgezet in een prominent graf in onze hoofdstad of in Den Haag. Breng Coen thuis!”
De kosten van het standbeeld, zo stellen de Vrienden van Coen, zouden eventueel betaald kunnen worden uit de ontwikkelingshulp die Indonesië nu ook al ontvangt van Nederland.
Over Jan Pieterszoon Coen is de laatste tijd veel te doen geweest. Enkele inwoners van Hoorn, de geboortestad van Coen, pleitten er vorig jaar middels een burgerinitiatief voor zijn standbeeld te verwijderen en te vervangen door een beeld van een historische stadgenoot op wie Hoorn “wel trots kon zijn”. De initiatiefnemers hekelden de “wrede daden” van Coen. Uiteindelijk koos de gemeenteraad van Hoorn er voor om het standbeeld op het plein in de binnenstad te laten staan. Wel kwam er een nieuw tekstbord bij het beeld waarop ook enkele kritische kanttekeningen bij de daden van de bekende VOC-medewerker werden geplaatst.
Jan Pieterszoon Coen was de vierde gouverneur-generaal van Oost-Indië en wordt vaak gezien als de grondlegger van de Nederlandse heerschappij in de Indische archipel. De bekende VOC-medewerker is echter niet onomstreden. Zo kreeg hij in de zeventiende eeuw bijvoorbeeld de bijnaam Slachter van Banda. Dit nadat hij duizenden Bandanezen had gedood omdat die, onder druk van de Engelsen, hun specerijen-contract niet nagekomen waren. Bekend is dat de VOC tijdens deze volkerenmoord Japanse samoerai-beulen die in dienst waren van de VOC, opdracht gaf tientallen dorpshoofden te onthoofden.
“Coen heeft zich nimmer schuldig heeft gemaakt aan genocide, zoals de gemeente Hoorn terecht stelt. De strafexpeditie die Coen uitvoerde op Banda was niet voor niets. Die was, zoals het tekstbordje van de gemeente Hoorn terecht aangeeft, omdat de Bandanezen tegen het verbod van de VOC in nootmuskaat hadden geleverd aan de Engelsen. Dat hierbij duizenden doden zijn gevallen, kan Coen uiteraard niet verweten worden. Oorlogen zonder doden bestaan niet. En om met historicus Maarten van Rossem te spreken: ‘Het verleden dient te worden beoordeeld naar zijn eigen maatstaven. Coen was een realist, die toen niet anders handelde dan andere vertegenwoordigers van Europese handelsnaties die met grof geweld de Aziatische handel probeerden te penetreren en te domineren.”
De standbeelden in Jakarta en Hoorn hebben volgens het CVC een educatieve waarde:
“Ze herinneren aan de welvaart die Coens VOC ons heeft gebracht en aan de belangrijke rol die Nederland heeft gespeeld in Indonesië. Dat land zou niet hebben kunnen ontstaan zonder Nederlands-Indië. En Nederlands-Indië zou niet hebben bestaan zonder Coen.”
Het is de bedoeling dat de petitie op vrijdag 17 augustus 2012 wordt aangeboden aan de Indonesische ambassade in Nederland. Die datum is voor Indonesië belangrijk. Op 17 augustus 1945 riep Soekarno namelijk de republiek Indonesië uit. In Hoorn haalde het comité al 421 papieren handtekeningen op voor de herplaatsing van een standbeeld van Coen in Jakarta.
Lees ook: Jan Pieterszoon Coen (1587-1629) – Stichter van Batavia
