Ieder schilderij, plakkaat, artikel, foto of archiefstuk heeft een eigen verhaal. Soms is het verhaal groot, soms klein. De gemene deler is dat ieder stuk uniek is en zijn eigen geschiedenis heeft. In deze rubriek wordt zo’n uniek object uit WOII-zoekmachine oorlogsbronnen.nl uitgelicht. Deze aflevering: het ‘Onderduikspel’ en andere spellen in de oorlog.
Onderduiken, mobilisatie, propagandisme, distributie, bevrijding, luchtbescherming en voedseldroppings. Veel puzzels, bord-, kwartet- en kaartspellen staan tijdens en vlak na de oorlog in het teken van de bezetting. Zo probeerde je als speler van het Onderduikspel de bezetter te slim af te zijn, en vorderde je goederen als politieagent bij het satirische gezelschapsspel ‘Dictator’. Het Verzetsmuseum Amsterdam weidde in 1996/1997 niet voor niets de tentoonstelling ‘De oorlog in het spel en het spel in de oorlog’ aan dit onderwerp. De spellen vertellen op hun eigen manier waar mensen zich mee bezig hielden, wie ze beschimpten en zelfs hoe propaganda werd verspreid.
Spot en propaganda
Zo begaf je je in tijden van een geldende avondklok even in het uitgaansleven, door het spelen van het ‘Leidsepleinspel’. Of dreef je de spot met de handicap van Arthur Seyss-Inquart als speler van het naoorlogse ‘Laf en Flink tijdens Hinkepink’. Andere spellen waren educatief, zoals het bordspel dat de luchtbeschermingsdienst maakte. Hiermee leerde je spelenderwijs wat te doen tijdens een luchtaanval. Ook de bezetter maakte gebruik van de toegankelijkheid van spelletjes en verspreidde propagandakaartspellen om de nazi-ideologie positief te benadrukken.
~ NIOD
