Intifada – Opstand van de Palestijnen

De intifada is een bekend fenomeen uit de geschiedenis van het Midden-Oosten. Wat is de betekenis van intifada en wat houdt dit verschijnsel in? Een korte geschiedenis van intifada.

Betekenis van intifada

Intifada (انتفاضة) is een Arabisch woord dat ‘afschudden’, ‘opschudding’ betekent. Het woord – dat begin jaren 1980 al gebruikt werd in de naam van de Palestijnse verzetsbeweging Fatah al-Intifada), wordt sinds 1987 breed gebruikt om de volksopstanden van Palestijnen tegen de Israëlische militaire bezetting mee aan te duiden in de Gazastrook en op de Westelijke Jordaanoever (vroeger de ‘Palestijnse gebieden’ genoemd). Het woord is ook wel gebruikt in Libanon en in Irak. Doorgaans worden er twee grote perioden van intifada onderscheiden, namelijk de Eerste Intifada (1987-1993) en de Tweede Intifada (2000-2005).

Eerste Intifada (1987-1993)

De aanleiding van de Eerste Intifada, die eind 1987 begon, was een aanrijding door een Israëlische taxi waarbij meerdere Palestijnse boeren omkwamen. De Palestijnen begonnen met stenen naar de militairen van Israël te gooien, die dit beantwoordden met geweervuur. Begin 1988 escaleerde het conflict. Zo pleegde de Mossad, de Israëlische geheime dienst, in april 1988 een aanslag op prominente Palestijnen onder wie Aboe Jihad (1935-1988, ook wel Khalil al-Wazir genoemd), de rechterhand van PLO-leider Yasser Arafat (1929-2004).

De Palestijnse bevolking droeg de intifada in nagenoeg alle geledingen een warm hart toe. Vooral armere jongeren werden symboliek voor de strijd van een stenengooiende David tegen de grote Goliath Israël. En zowel moslims als christen van Palestijnse afkomst steunden de intifada.

De Eerste Intifada kostte aan een geschatte 600 à 1100 Palestijnen het leven. Israël verloor ongeveer 70 à 160 personen. In totaal maakte het leger van Israël melding van 3600 aanvallen met molotovcocktails, 100 handgranaataanvallen en 600 confrontaties waarbij geweren en/of explosieven gebruikt werden. De Eerste Intifada resulteerde in de Oslo-akkoorden (1993), maar leidde ook tot verdeeldheid onder de Palestijnen. Naast de PLO kwam namelijk de islamitische verzetsbeweging Hamas op.

Tweede Intifada (2000-2005)

De Palestijnen bleven in de jaren 1990 echter ontevreden over de naleving door Israël van de Oslo-akkoorden. Zo breidden de Israëli’s onder meer de Israëlische nederzettingen in de Palestijnse gebieden uit. Toen op 28 september 2000 oppositieleider en latere Israëlische premier Ariel Sharon (1928-2014) een bezoek bracht aan Jeruzalem – in het bijzijn van honderden beveiligers – en de Al Aqsa-moskee bezocht, sloeg de vlam in de pan en brak de Tweede Intifada uit.

In augustus 2005 ontmantelde Israël zijn nederzettingen in de Gazastrook. Premier Sharon wilde hierover echter geen besprekingen voeren met de Palestijnen en blokkeerde de Gazastrook feitelijk via land en zee. Daarbij besloot Israël tezelfdertijd nieuwe vestigingen te stichten op de Westelijke Jordaanoever en aldaar enkele nederzettingen verder uit te breiden.

De tweede intifada bloede tussen het najaar van 2004 tot september 2005 langzaam dood. Uiteindelijk kostte deze volksopstand aan minstens 3300 Palestijnen het leven en aan ongeveer 1030 Israëliërs. Het aantal gewonden lag nog veel hoger. Zo raakten er tussen september 2000 tot de zomer van 2003 ongeveer 50.000 Palestijnen gewond en circa 7000 joodse Israëliërs.

Boek: Een open zenuw – Nederland, Israël en Palestina

Bronnen ▼