Al-Aqsamoskee in Jeruzalem

De Al-Aqsamoskee in Jeruzalem is na de Ka’aba in Mekka en de Moskee van de Profeet in Medina de heiligste plaats van de islam. De moskee bevindt zich op de Tempelberg, niet ver van de opvallende tempel met de gouden koepel of Rotskoepel(moskee) en is in de loop der tijd uitgegroeid tot een symbool van Palestijns nationalisme.

“Verheerlijkt is Hij Die ’s nachts Zijn dienaar (Mohammed) van de Al-Masjid al-Haram (de Gewijde Moskee te Mekka) naar de Verste Moskee heeft gebracht, waarvan Wij de omgeving gezegend hebben opdat Wij hem Onze Tekenen kunnen laten zien. Waarlijk, Hij is de Alhorende, de Alziende.”

De tempel, die plaats biedt aan circa vijfduizend gelovigen, werd rond het jaar 714 gebouwd in opdracht van kalief Al-Walid, wiens vader niet lang daarvoor de beroemde Rotskoepel had laten bouwen. Al-Walid besloot het nieuwe heiligdom te vernoemen naar de ‘verste moskee’ die in de Koran wordt vermeld. Na een aardbeving liet kalief Al-Zahir de moskee in 1034 vernieuwen en werd een zilveren koepel toegevoegd.

Kruisvaarders

Tijdens de Eerste Kruistocht in 1099 namen de kruisvaarders Jeruzalem in. Zowel in als rond de moskee werd toen een bloedbad aangericht, waarbij volgens de christelijke kroniekschrijver Fulcher van Chartres duizenden mensen het leven lieten. In de nieuwe kruisvaardersstaat, het Koninkrijk Jeruzalem, stond het bouwwerk bekend als Templum Salomonis en deed het dienst als bestuurlijk centrum. Vanaf 1119 vonden de Tempeliers onderdak in een van de vleugels.

Na de herovering van Jeruzalem door Saladin werd het gebouw in 1187 weer in gebruik genomen als moskee.

Voor moslims is de Al-Aqsamoskee de heiligste plek in Jeruzalem. Tijdens de ramadan komen tienduizenden gelovigen naar het heiligdom om gezamenlijk te bidden. In het Israëlisch-Palestijns conflict speelt de moskee geregeld een rol. Zo zei Israël in 2016 bijvoorbeeld de samenwerking met Unesco op, nadat de werelderfgoedorganisatie een resolutie had aangenomen waarin de al-Aqsamoskee en het gebied rondom aangeduid worden als islamitisch heiligdom. Dit lag met name gevoelig omdat op deze locatie zich vroeger de tweede tempel van Jeruzalem bevond, die in 70 n.Chr. werd verwoest door de troepen van de latere Romeinse keizer Titus.

Tijdens de Zesdaagse Oorlog van 1967 veroverde Israël onder meer Oost-Jeruzalem op Jordanië. Na deze annexatie bleef het dagelijks bestuur van de moskee en het plein rondom echter in handen van de waqf, een islamitische stichting die rapporteert aan de Jordaanse regering. Rond de moskee komt het regelmatig tot ongeregeldheden tussen Palestijnen en de Israëlische politie.

Enkele bijzonderheden over de Al-Aqsamoskee:

• Op 20 juli 1951 werd koning Abdoellah van Jordanië aan de voet van de moskee vermoord door een Palestijnse nationalist.
• Op 21 augustus 1969 stak een lid van een Australische christelijke sekte de minbar (preekstoel) uit de tijd van Saladin in brand. Tegenwoordig is een replica van dit object in de moskee te vinden.
• September 2000 barstte in de bezette Palestijnse gebieden de tweede Intifida uit nadat de Israëlische oppositieleider Ariel Sharon tijdens een verkiezingscampagne een bezoek had gebracht aan de Al-Aqsamoskee.
• De naam van een coalitie van Palestijnse milities op de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook verwijst naar de beroemde moskee in Jeruzalem: Al-Aqsa Martelarenbrigade.
• De politieke en militante beweging Hamas lanceerde in oktober 2023 Operatie al-Aqsa Storm, een grote operatie waarbij Israël op verschillende manieren werd aangevallen en met name burgers het doelwit waren.

Bronnen ▼