J. Edgar Hoover – De legendarische FBI-directeur

De Amerikaanse criminalist J. Edgar Hoover (1895-1972) was maar liefst zevenendertig jaar lang directeur van de Federal Bureau of Investigation (FBI), de opsporingsdienst die de Amerikanen moet beschermen tegen verborgen vijanden binnen de landsgrenzen. Hoover is daarmee de langstzittende directeur van de FBI aller tijden. Na zijn overlijden kreeg hij een staatsbegrafenis. Wie was J. Edgar Hoover?

John Edgar Hoover werd op nieuwjaarsdag 1895 geboren in Washington, als het jongste kind van vier. Hij zou zijn hele leven in Washington blijven wonen en werken. Zowel zijn vader als grootvader werkten voor de overheid. Hoover volgde in Washington een opleiding aan de Central High School. In zijn jonge jaren stotterde hij, maar dat probleem wist hij zelf te verhelpen door heel snel te gaan praten, iets wat later een soort handelsmerk van hem werd. Bekend is dat stenografen vaak moeite hadden Hoover te volgen.

Volgens mensen die hem van dichtbij meemaakten was Hoover een vrij gesloten en koele man die zijn emoties vrijwel nooit liet zien. Hij trouwde nooit, en vertrouwde zijn naaste medewerkers verschillende keren toe dat hij bewust vrijgezel bleef omdat hij bang was dat een verkeerd huwelijk hem ten gronde zou richten.

Anthony Comstock, voorbeeld?

In 1916 behaalde Hoover zijn bachelor in de rechten aan de George Washington University Law School. In deze periode verdiepte Hoover zich in de carrière van Anthony Comstock (1844-1915), een Amerikaanse inspecteur die zijn levenswerk had gemaakt van het bestrijden van zaken als fraude, ontucht, pornografie en geboorteregulatie. Comstock kreeg het onder meer voor elkaar dat er verschillende wetten werden aangenomen die ‘ondeugd’ bestreden. Zo kwam er op zijn initiatief bijvoorbeeld een wet die het per post versturen van obscene lectuur strafbaar maakte. Propaganda voor geboorteregeling werd eveneens verboden. De Amerikaan was in zijn tijd berucht om zijn strijd tegen uitgevers van (in zijn ogen) aanstootgevende literatuur. Daarnaast bestreed hij onder meer gokkers, eigenaren van lotto’s en allerhande kwakzalvers.

Vroege jaren

In 1917 ging Hoover aan de slag als hoofd van de nieuwe Radical Division van het Bureau of Investigation (BI), de voorloper van de FBI. Deze divisie was ingesteld om jacht te maken op linkse radicalen die zouden proberen een communistische revolutie te ontketenen. Hoover gaf leiding aan honderden inspecteurs en kon vrijwel iedereen laten oppakken die hij maar wilde. Met zijn divisie zette hij een landelijke campagne op tegen ‘vijanden van de staat’. In dit kader liet hij – de Eerste Wereldoorlog was in volle gang – veel Duitsers oppakken die in Amerika woonden. Zo’n 6200 Duitsers werden opgesloten in kampen en daarnaast hield Hoover’s dienst nog eens 450.000 van hun landgenoten in de gaten. Hoover waarschuwde zijn landgenoten, die al erg bang waren voor Duitse terreuraanslagen, dat Duitsland:

“…overal in onze nietsvermoedende gemeenschappen en zelfs in ons overheidsapparaat spionnen heeft geïnfiltreerd en criminele activiteiten ontplooit.”

In het voorjaar van 1917 had Amerika de oorlog verklaard aan Duitsland, waarmee het officieel deelnam aan de Eerste Wereldoorlog. Kort hierna ondertekende president Woodrow W. Wilson een besluit dat veiligheidsdiensten in staat stelde iedere verdachte vreemdeling zonder proces te arresteren. Ook Hoover kreeg met zijn dienst hierdoor meer bevoegdheid. Tim Weiner schrijft hierover kernachtig in zijn boek Vijanden van de staat – De geschiedenis van de FBI:

“Hij [Hoover, red] stond aan het hoofd van de grootste terrorismebestrijding uit de Amerikaanse geschiedenis, waarbij overal in het land duizenden verdachte ‘radicalen’ werden opgepakt. Hij had niet de beschikking over wapens of munitie. Inlichtingen vormden zijn wapen.”

Directeur van de FBI

J. Edgar Hoover maakte snel naam bij het bureau. In 1921 werd hij assistent van William J. Burns, directeur van het Bureau of Investigation. Drie jaar hierna nam hij het stokje over van zijn baas en werd hij zelf directeur van het bureau, dat op dat moment ongeveer 640 werknemers telde. Deze hielden zich hoofdzakelijk bezig met de opsporing van linkse radicalen, anarchisten en andere (terroristische) elementen die de nationale veiligheid in gevaar konden brengen.

Hoover hervormde de organisatie in rap tempo. Hij stelde strengere eisen aan nieuwe inspecteurs en ontsloeg sneller medewerkers die in zijn ogen niet goed functioneerden. Ook introduceerde hij een beloningssysteem, waarbij inspecteurs die goede resultaten boekten badges op hun uniformen kregen. Onder Hoover’s leiding steeg het aanzien van de dienst enorm. En Hoover zelf werd een enorme factor van belang in de Amerikaanse politiek.

Vanaf 1935 ging de dienst officieel door het leven als de Federal Bureau of Investigation (FBI). Hoover werd de eerste directeur van de dienst en bleef aan tot zijn dood in 1972.

Communistenjager

In de jaren dertig hield de dienst zich onder meer bezig met het vervolgen van gangsters en tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de FBI in Amerika onder meer bekend vanwege de ontmaskering van verschillende geheim agenten van de asmogendheden. Het bekendst werd Hoover vanwege zijn jacht op communistische elementen in de Amerikaanse samenleving. Bij de onderzoeken naar de ‘subversieve activiteiten’ van communisten was vrijwel alles geoorloofd. De FBI luisterde af wie het wilde en na verloop van tijd ontstond bij steeds meer mensen het idee dat Hoover een van de machtigste mannen van Amerika geworden was. Velen beschouwden hem als ‘de eerste politieman van Amerika’, die burgers niet alleen beschermde tegen communisten, maar ook tegen bijvoorbeeld gangsters en kinderontvoerders.

Maar er was ook kritiek. Volgens sommigen had Hoover veel te veel macht en had hij van de FBI een staat in de staat gemaakt. Ook werd hem verweten dat hij het niet erg nauw nam met de burgerrechten en politici in zijn greep hield, door belastende informatie over hen te laten verzamelen.

De FBI-directeur diende onder maar liefst acht presidenten: John C. Coolidge, Herbert C. Hoover, Franklin D. Roosevelt, Harry S. Truman, Dwight D. Eisenhower, John F. Kennedy, Lyndon B. Johnson en Richard Nixon. Verschillende van deze presidenten overwogen serieus hem te ontslaan, maar geen van hen durfde dit ook echt te doen. Dat Hoover met zijn dienst ook dossiers aanlegde over de presidenten (en hun seksleven) speelde hierin mogelijk ook een rol.

J. Edgar Hoover overleed op 2 mei 1972 aan een hartaanval en kreeg een staatsbegrafenis. Het Amerikaanse Congres wilde hierna dat er niet nog eens iemand zo lang FBI-directeur kon zijn. Er werd daarom een wet aangenomen die er voor zorgde dat een directeur van de dienst voortaan nog maximaal tien jaar aan kan blijven.

Film over J. Edgar Hoover

Het verhaal van de FBI-directeur werd in 2012 verfilmd door Clint Eastwood. De hoofdrol van deze film, kortweg getiteld J. Edgar, werd vertolkt door Leonardo DiCaprio. In de speelfilm wordt Hoover gevolgd vanaf zijn jonge jaren tot zijn dood. En er is speciale aandacht voor schandalen in Hoover’s carrière en details over zijn privéleven. Zo wordt bijvoorbeeld ingegaan op de geheime relatie die de FBI-directeur jarenlang zou hebben gehad met zijn mannelijke assistent Clyde Tolson (Armie Hammer).

Boek: Vijanden van de staat – De geschiedenis van de FBI
DVD: J. Edgar

Bronnen ▼