Jean-Louis Pisuisse – Zanger en cabaretier

Nederlandse zanger en cabaretier. Hij wordt gezien als pionier van het Nederlandse cabaret en bedenker van ‘het levenslied’. Nadat hij als journalist van het Algemeen Handelsblad in Parijs terecht komt, wordt hij zo geraakt door het cabaret dat hij zijn baan als journalist opzegt en als artiest aan de slag gaat.

Pisuisse groeit op in een muzikale familie in Middelburg. Op 20-jarige leeftijd vertrekt hij naar Amsterdam om daar als journalist te gaan werken voor de Amsterdamse Courant en later voor het Algemeen Handelsblad. Van 1903 tot 1906 is hij correspondent in Londen.

In 1904 besluit Pisuisse zijn muzikale talent te gebruiken voor zijn werk als journalist. Samen met collega Max Blokzijl gaat hij optreden als straatmuzikant om te voelen wat het is om als zwerver te worden behandeld. In overleg met de krant gaat het tweetal op wereldreis naar onder meer Nederlands Indië, Berlijn en Parijs. Hier komt hij via de Franse chansonnier en schrijver Aristide Bruant in contact met cabaret-artistique, een kunstvorm die in Nederland amper bestaat. De publicaties worden met groot enthousiasme gelezen. De tour wordt zo succesvol dat Pissuise besluit zijn journalistieke carrière vaarwel te zeggen en artiest te worden. In het Scheveningse Kurhaus begint hij een ensemble, het eerste Nederlandse cabaretgezelschap. Tijdens de Eerste Wereldoorlog treden ze op voor soldaten en komen zijn eerste grote successen. Ook treed Pisuisse op met zogenaamde volksliedjes, nu het ‘levenslied’ genoemd. In tegenstelling tot zijn voorganger Eduard Jacobs, Nederlands eerste cabaretier, heeft Pisuisse veel succes. Hij wordt daarom door sommigen ook aangemerkt als grondlegger van het Nederlands cabaret.

Fataal liefdesleven

Na een mislukt huwelijk trouwt Pisuisse in 1913 met de actrice Fie Carelsen met wie hij dan al geruime tijd optreedt. In 1920 begint hij echter een affaire met de Vlaamse zangeres Jenny Gilliams. In 1925 scheidt hij van Carelsen. Twee jaar later trouwt hij met Gilliams. Vanwege Pisuisse’s zwak voor zijn ex, ontstaan er echter spanningen in dit huwelijk. Mede door die spanningen begint Gilliams een affaire met een ander lid van de cabaretgroep, Tjakko Kuiper. Uiteindelijk kiest Gilliams toch voor Pisuisse en zet ze Kuiper aan de kant. Deze kan die afwijzing echter niet verwerken. Op 26 november 1927 schiet hij het echtpaar Pisuisse op het Rembrandtsplein in Amsterdam dood. Daarna slaat hij de hand aan zichzelf. In 1979 wordt het drama verwerkt in een toneelstuk: ‘Mensch durf te leven’. Daarin wordt de dramatische gebeurtenis als volgt omschreven:

‘Mensch durf te leven’
“Tjakko Kuiper springt tevoorschijn en verspert beiden de weg. ‘Je hebt voor mij gekozen!’, gilt hij naar Jenny. Pisuisse probeert hem af te weren. Pisuisse slaat opnieuw naar hem. Kuiper springt achteruit. Hij heeft een enorm pistool te voorschijn gehaald. Pisuisse slaat nogmaals naar Kuiper, maar deze slaat hem met de linkervuist in het gezicht. Pisuisse valt achterover. Kuiper zet zich schrap en omklemt het pistool met beide handen. Pisuisse ligt enkele ogenblikken roerloos op de grond. Jennie staat als bevroren. Kuiper vuurt op Jenny. Ze valt op de grond. Pisuisse probeert zich op te richten, maar Kuiper schiet hem neer en vuurt dan nog eens op Jennie. Haar lichaam schokt. Dan zet Kuiper de loop van het pistool tegen zijn maag. Hij haalt de trekker over en valt dodelijk getroffen neer. Pisuisse en Jennie bewegen nog. Kuiper, op zijn knieën zittend, blijft op hen vuren tot hij zelf ineen zakt.”

Enkele dagen later wordt het tweetal onder grote belangstelling in Den Haag begraven. Dikke rijen mensen staan op straat om de laatste eer te bewijzen aan de voorbij trekkende stoet.

Aanvankelijk wordt het echtpaar gezamenlijk begraven. Op last van de familie Pisuisse wordt Jenny Gilliams in 1928 echter uit het graf verwijderd en ernaast herbegraven. In 1970 krijgt Fie Carelsen de eigendomsrechten van het graf van Pisuisse en na haar dood in 1975 wordt zij in Pisuisse’s graf bijgezet.