Geschiedenis en winnaars van de KNVB-beker

De KNVB Beker is hét bekertoernooi voor Nederlandse voetbalclubs. Het toernooi, dat een knock-outsysteem heeft, wordt al sinds 1898 gehouden. De finale wordt traditiegetrouw afgewerkt in De Kuip, het stadion van Feyenoord.

Dagbladuitgever en ondernemer Hak Holdert (1870-1944) stond aan de basis van het voetbaltoernooi. Naar voorbeeld van de Engelse FA Cup organiseerde hij in 1894 een eerste bekertoernooi. De animo was echter niet groot. Veel clubs meldden zich af en uiteindelijk werkten alleen de Haarlemsche Football Club en HFC Haarlem een wedstrijd af. Van een echt toernooi was dus geen sprake, maar deze Haarlemse derby wordt soms wel beschouwd als het allereerste bekerduel in de Nederlandse voetbalgeschiedenis. Deze wedstrijd werd gewonnen door HFC (3–1).

In het seizoen 1898/1899 waagde men een nieuwe poging. Op initiatief van Nederlandsche Voetbalbond (NVB), de voorganger van de huidige KNVB, werd een bekertoernooi voor voetbalteams georganiseerd. Hak Holdert was ook bij de organisatie betrokken. Hij stelde een beker beschikbaar: de Holdertbeker. De eerste Nederlandse club die deze trofee kreeg overhandigd was RAP Amsterdam.

In de eerste jaren werd het bekertoernooi nog niet erg serieus genomen. Dat bleek bijvoorbeeld heel duidelijk in 1910 toen finalisten Quick en H.V.V. besloten de eindstrijd te laten afwerken door hun tweede elftallen. Het toernooi werd in de eerste decennia ook niet jaarlijks afgewerkt. Tussen 1899 en 1960 stond het toernooi maar liefst twintig keer niet op de agenda, soms vanwege bijzondere omstandigheden maar vaak ook vanwege desinteresse.

Dennenappel

De Holdertbeker wordt tegenwoordig niet meer uitgereikt. Deze beker raakte kwijt. Ter vervanging bood de Algemene Nederlandse Voetbalvereniging De Zwaluwen in 1946 een nieuwe trofee aan. Deze cup wordt vaak liefkozend de ‘dennenappel’ genoemd, naar zijn bijzondere vorm. Tijdens de eerste na-oorlogse editie van het bekertoernooi, in 1948, werd de ‘dennenappel’ voor het eerst overhandigd aan een winnaar. Dat was toen WVV Wageningen.

In de jaren hierna werd het toernooi vaak niet gespeeld. Nadat de UEFA in 1960 een toernooi voor bekerwinnaars in het leven riep, de Europa Cup II, nam de animo voor de Nederlandse beker snel toe. Aanvankelijk werden de finales op wisselende locaties afgewerkt. Tussen 1972 en 1976 was de Kuip in Rotterdam steeds gastheer voor de finale. Dit beviel velen, maar toch werd de finale hierna nog verschillende keren in andere stadions afgewerkt. In 1989 besloot men de bekerfinale voortaan altijd te spelen in De Kuip. Dat jaar werd ook officieel vastgelegd dat amateurclubs mogen deelnemen aan het knock-outsysteem. Tegenwoordig komen alleen amateurclubs uit de Tweede en de Derde divisie en clubs die in het seizoen daarvoor de halve finales van de regionale districtbekers hebben bereikt, in aanmerking voor deelname aan het toernooi. De meeste amateurclubs moeten overigens twee voorrondes spelen voordat ze worden toegelaten tot het hoofdtoernooi en dus de kans hebben om tegen profclubs te ‘mogen’ uitkomen.

Sinds het seizoen 1980/81 heeft het toernooi ook een editie voor vrouwen.

Trivia

• De grootste zege in het bekertoernooi dateert uit het seizoen 1903/04. HFC won toen met maar liefst 25-0 van AC & FC VVV.
• Het snelste doelpunt in een bekerfinale staat op naam van Romário. In 1989 scoorde hij voor zijn club PSV al in de tweede minuut
• De grootste uitslag in een bekerfinale dateert uit 1944. Willem II maakte toen gehakt van Groene Ster Heerlerheide: 9-2

Lijst met winnaars van de KNVB Beker

De KNVB Beker wordt lang niet altijd door erkende topclub gewonnen. Vrij geregeld gaan ook clubs uit de subtop met de cup aan de haal. De traditionele top-3 voert echter wel de lijst met recordwinnaars aan: Ajax (20x), Feyenoord (13x) en PSV (11x).

Jaar	Winnaar
2024	Feyenoord
2023	PSV
2022	PSV
2021	Ajax
2020	Finale tussen FC Utrecht en Feyenoord niet gespeeld wegens corona
2019	Ajax
2018	Feyenoord
2017	Vitesse
2016	Feyenoord
2015	FC Groningen
2014	PEC Zwolle
2013	AZ
2012	PSV
2011	FC Twente
2010	Ajax
2009	sc Heerenveen
2008	Feyenoord
2007	Ajax
2006	Ajax
2005	PSV
2004	FC Utrecht
2003	FC Utrecht
2002	Ajax
2001	FC Twente
2000	Roda JC
1999	Ajax
1998	Ajax
1997	Roda JC
1996	PSV
1995	Feyenoord
1994	Feyenoord
1993	Ajax
1992	Feyenoord
1991	Feyenoord
1990	PSV
1989	PSV
1988	PSV
1987	Ajax
1986	Ajax
1985	FC Utrecht
1984	Feyenoord
1983	Ajax
1982	AZ
1981	AZ
1980	Feyenoord
1979	Ajax
1978	AZ
1977	FC Twente
1976	PSV
1975	FC Den Haag
1974	PSV
1973	NAC
1972	Ajax
1971	Ajax
1970	Ajax
1969	Feyenoord
1968	ADO
1967	Ajax
1966	Sparta Rotterdam
1965	Feyenoord
1964	Fortuna’54
1963	Willem II
1962	Sparta Rotterdam
1961	Ajax
1959	VVV Venlo
1958	Sparta Rotterdam
1957	Fortuna’54
1950	PSV
1949	Quick (N)
1948	FC Wageningen
1944	Willem II
1943	Ajax
1939	FC Wageningen
1938	VSV
1937	Eindhoven
1936	Roermond
1935	Feyenoord
1934	Velocitas (G)
1932	DFC
1930	Feyenoord
1928	RCH
1927	VUC
1926	Longa
1925	ZFC
1921	Schoten
1920	CVV
1918	RCH
1917	Ajax
1916	Quick (H)
1915	HFC
1914	DFC
1913	HFC
1912	Haarlem
1911	Quick H
1910	Quick (H) 2
1909	Quick (H) 2
1908	HBS 2
1907	VOC
1906	Concordia
1905	VOC
1904	HFC
1903	HVV
1902	Haarlem
1901	HBS
1900	Velocitas
1899	RAP

Beelden van de bekerfinale van 1944:

Bronnen ▼