Krak des Chevaliers – Kruisvaardersfort

Het fort Krak des Chevaliers, gelegen in het westen van het huidige Syrië (nabij de stad Homs), geldt als een van de beroemdste kruisvaardersburchten uit de tijd van de Middeleeuwen. Wat was dit voor fort? Wat was het belang van Krak des Chevaliers gedurende, en eventueel na, de Middeleeuwen?

Het fort Krak des Chevaliers is een van de meest imposante en best bewaarde middeleeuwse militaire bouwwerken die nog bestaan. In de Middeleeuwen was Krak des Chevaliers het grootste kruisvaardersbolwerk – van de in totaal ongeveer vijfentwintig kruisvaardersforten – in het Midden-Oosten. Het fort, dat nog grotendeels intact is, werd door kruisvaarders gebouwd bij de plaats Qalʿat al-Ḥiṣn, in het noorden van Syrië tegen de grens van het huidige Libanon. De term ‘Crac’ (Krak) in de naamgeving is een oud Aramees en Syrisch woord dat ‘burcht’ betekent.

In juli 2006 kreeg Krak des Chevaliers, dat tegenwoordig eigendom is van de Syrische regering, een plaats op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO, net als het ‘Fort van Saladin’ (Qalʿat Salāḥ al-Dīn), vanwege de uniek architectuur en stijl van het gebouw. Tijdens de Syrische Burgeroorlog (2011-2014) raakte Krak des Chevaliers licht beschadigd.

Krak des Chevaliers was strategisch gelegen. Het lag op een heuvel van 650 meter hoogte, op de enige route tussen Beiroet (Libanon) en Antiochië (Zuidoost-Turkije). De positionering van het kasteel zorgde ervoor dat Krak des Chevaliers strategisch belangrijk was, met name in de tijd van de kruistochten.

De (her)bouw van Krak des Chevaliers vanaf 1144

Op de plek waar in de Middeleeuwen Krak des Chevaliers verrees, stond sinds 1031 al een eerder fort dat gebouwd was door de emir van Aleppo. Tijdens de Eerste Kruistocht (1096-1099) veroverden troepen onder leiding van de Franse graaf Raymond IV van Toulouse dit fort. In 1144 kwam deze vesting vervolgens in handen van de zogenoemde Hospitaalridders, voluit bekend als de Soevereine Militaire Hospitaalorde van Sint-Jan van Jeruzalem, van Rhodos en van Malta. Tegenwoordig wordt deze ridderorde ook wel de Maltezer Orde of Orde van Malta genoemd.

De Hospitaalridders bouwden het bestaande fort in de periode van 1144 tot 1170 om tot een megabouwwerk. Toen de bouw was voltooid, was Krak des Chevaliers de machtigste en grootste burcht voor kruisvaarders in het Midden-Oosten. Het fort was zo indrukwekkend qua omvang en structuur, dat het een architectonisch voorbeeld werd voor tal van forten in Europa. Het fort had buitenmuren die maar liefst drie meter dik waren en was rondom voorzien van zeven uitkijktorens. De bouwers van het kasteel maakten de buitenste muren van het kasteel zo glad mogelijk, zodat deze nauwelijks tot niet te beklimmen waren zonder belegeringstorens of ladders.

Krak des Chevaliers bleek decennialang een onneembare vesting te zijn, met een sterke troepenmacht. Ibn al-Athir (1160-1233), een van de beroemdste islamitische historici uit de hoge middeleeuwen, beschreef de commandant van de Hospitaalridders in 1170 als volgt:

“Een man die door zijn moed een vooraanstaande positie innam en die als een bot in de keel van de moslims vastzat.”

Rond de voltooiing van het fort vond er op 29 juni 1170 een aardbeving plaats (en in 1202 opnieuw), waardoor Krak des Chevaliers beschadigd raakte en hersteld moest worden.

Saladin en al-Kamil vallen tevergeefs aan (1188) & verovering door de Mammelukken in 1271

De kruisvaarders verdedigden hun imposante fort doorgaans met een troepenmacht van tweeduizend man. In 1188 bleek dat voldoende te zijn om een belegering van de islamitische veldheer en sultan Saladin – de beroemde tegenstander van Richard Leeuwenhart – te pareren. Een andere aanval, van de Egyptische sultan al-Kamil in 1228, doorstond het fort ook.

In 1271, in de tijd van de Achtste Kruistocht, belegerden de Mammelukken het fort. Op dat moment waren er slechts tweehonderd soldaten die Krak des Chevaliers verdedigden. Het lukte de sultan van Egypte en Syrië, Baibars I (1223-1277) onder andere hierdoor om, op 8 april 1271, Krak des Chevaliers te veroveren. Kort daarvoor had Baibars ook al het kruisvaarderskasteel Chastel Blanc veroverd en volledig verwoest. Gelukkig bleef Krak des Chevaliers vernietiging bespaard, waardoor de indrukwekkende burcht nog steeds bewonderd kan worden door toeristen.

Toen in 1291 Akko als laatste kruisvaardersstad veroverd werd, kwam er (achteraf bezien) een einde aan de tijd van de kruistochten.

Bronnen ▼