Het Mauritshuis is vooral bekend om de Hollandse en Vlaamse schilderijen uit de vijftiende tot en met de achttiende eeuw, met daarbij nog een klein aantal Duitse werken uit de zestiende eeuw. In een tentoonstelling staat het museum binnenkort stil bij de werken die de vaste opstelling niet haalden en een plek hebben gekregen in het depot.
Mauritshuis, Den Haag
Het Mauritshuis vindt het jammer dat deze depotstukken zelden of nooit te zien zijn. In de tentoonstelling ‘Hoogte- en dieptepunten uit het depot’ toont het museum vanaf 4 februari daarom een selectie van hoogte- en dieptepunten uit dit depot.
Het museum over de eigen collectie:
“We hebben de lat hoog liggen waar het de kwaliteit van de tentoongestelde werken betreft. Dit heeft te maken met de beperkte ruimte in ons museum én het feit dat de collectie zoveel topstukken telt. Schilderijen die ergens anders zonder aarzelen zouden worden opgehangen, blijven bij ons noodgedwongen voor korte of langere tijd in depot omdat er geen plaats voor is. Vaak worden ze als wisselstukken gebruikt, de zogenaamde reservebank, bijvoorbeeld als een zaalstuk in restauratie gaat of in bruikleen wordt gegeven aan een tentoonstelling.”
In de tentoonstelling wordt een selectie van tweeënvijftig schilderijen in groepjes gepresenteerd waarbij steeds de vraag centraal staat waarom de betreffende werken niet op zaal hangen. Getoond wordt ook hoe een depotstuk door een restauratiebehandeling soms kan promoveren tot zaalstuk. Dit gebeurde bijvoorbeeld bij het werk Vrolijk gezelschap in een park van Esaias van de Velde.
Ook formaat, conditie of aantallen kunnen een reden zijn om kunstwerken niet in de vaste opstelling van het Mauritshuis op te hangen. Zo zijn in de tentoonstelling straks bijvoorbeeld 25 officiersportretten van de Haagse schilder Ravesteyn uit het begin van de zeventiende eeuw (het zogenaamde leger van Prins Maurits) voor het eerst sinds de achttiende eeuw als geheel te zien.
Warhol in het Rijksmuseum
“Een zoektocht in het depot levert conservatoren en restauratoren, die de verzameling goed kennen, soms ook verrassingen op. Sommige schilderijen die in de loop der tijd van zaal zijn verdwenen en zo uit het zicht raakten, blijken opeens wonderwel in de vaste presentatie te passen, zoals het Fantasielandschap met Johannes de Evangelist op Patmos van de Vlaamse schilder Hans Bol.”
Niet alle depotwerken zijn fantastisch van kwaliteit. Zo is er ook een anoniem werkje op koper van Simeon met het kind Jezus te vinden dat volgens het Mauritshuis “het aanzien nauwelijks waard” is. Anderen werken verkeren in slechte conditie en worden daarom niet op zaal getoond.
“Zo hing ‘Portret van een man’ van de Zeeuwse schilder Karel Slabbaert jarenlang onder slechte omstandigheden in het toenmalig Nederlands-Indië. Onder andere door het extreme klimaat is de verflaag van het schilderij op dramatische wijze gebarsten.”
Koninklijke vergissing
Soms, zo meldt het museum, blijkt een bejubelde aankoop achteraf een ‘koninklijke’ vergissing. Koning Willem I verwierf in 1821 voor het Koninklijk Kabinet van Schilderijen Mauritshuis een verzameling met onder andere werk van grote meesters als Raphael, Titiaan en Velázquez. Helaas bleken het hoofdzakelijk slechte werken en werden ze al snel van de hand gedaan. Eén van de weinige schilderijen die in het Mauritshuis is achtergebleven was een wel erg optimistische toeschrijving aan Raphael. Inmiddels wordt deze Vrouwelijke figuur beschouwd als werk van een anoniem Italiaans kunstenaar. Het werk is al jarenlang het depot niet uit geweest.
De tentoonstelling ‘Hoogte- en dieptepunten uit het depot’ loopt van 4 februari tot en met 8 mei 2016
Boek: Het Mauritshuis
