Monster van Loch Ness

De vroegste waarneming van het mythische ‘Monster van Loch Ness’ (‘Nessie’) stamt uit de Middeleeuwen. Op 22 augustus 565 zou het monster gespot zijn door de christelijke priester Sint-Columba. De moderne interesse in het watermonster kwam pas eeuwen later op gang, vanaf 1933, toen de legende breed bekend werd.

Sint-Columba ziet het Monster van Loch Ness

Het voorval van de eerste waarneming van het Loch Ness-monster staat in een hagiografisch werk uit de Middeleeuwen, geschreven door de abt Adomnán (628-704): Het leven van Sint-Columba.

De Ierse priester Sint-Columba was op missie om mensen in Schotland tot het christendom te bekeren. Hij woonde een begrafenis bij, nabij de rivier Ness (bij de huidige Noord-Schotse stad Inverness), die uitmondt in het meer Loch Ness. De persoon die begraven werd, zou volgens omstanders gedood zijn door een groot watermonster. Hierop besloot Sint-Columba om zijn assistent-missionaris Lugneus Mocumin het water in te laten gaan. Daarop zou het monster opgedoken zijn uit het water om Mocumin aan te vallen. Priester Sint-Columba zou de situatie gered hebben door een houten kruis omhoog te houden, terwijl hij het monster bestrafte met woorden van de volgende strekking:

Tot hier en niet verder! Blijf van de man af! En ga direct weg!

Het monster verdween vervolgens onder water. Critici van dit verhaal, dat natuurlijk sterk hagiografisch is, wijzen erop dat het monster in de rivier werd gespot en niet in het meer. Verder kwam dit type volksverhalen, waarbij een dappere held een monster doodde in naam van het christendom, in de Middeleeuwen veel voor. Een bekend voorbeeld is de legende van Sint-Joris en de draak uit de derde eeuw na Christus. Verder kennen we het teken van het kruis ook uit het visioen van Constantijn de Grote ‘In dit teken zult gij overwinnen‘.

Enkele latere ‘verschijningen’ van het Monster van Loch Ness

Na het avontuur van Sint Columba bleef het ruim dertien eeuwen stil rond Loch Ness in Schotland. Pas in de jaren 1870 en 1880 liet het Monster van Loch Ness zich, volgens de overlevering, weer enkele malen zien.

Op 22 juli 1933 zou een zeker echtpaar, George Spicer en diens vrouw, een groot beest hebben gespot bij Loch Ness. Hun verhaal haalde de krant, waarmee de ‘sage van Nessie’ geboren was. Later dat jaar kwamen er nog enkele meldingen van mensen die bij het meer een groot monster zouden hebben gezien.

De oudst bekende foto van het vermeende monster werd nog datzelfde jaar geschoten door Hugh Gray, die het vermeende Monster van Loch Ness vastlegde bij Foyers, op 12 november 1933. Hierop volgden in de jaren 1930 nog enkele verslagen van personen die meenden het gedrocht gezien te hebben. Iemand slaagde er in 1938 zelfs in filmmateriaal van het veronderstelde gevaarte te maken, maar uit analyse decennia later bleek het te gaan om een drijvend voorwerp.

Zoektocht

In de loop der tijd zijn geregeld spannende zoektochten georganiseerd waarbij het doel was om eindelijk sluitend bewijs te vinden voor het bestaan van het monster. De laatste keer dat dit gebeurde was in augustus 2023. Honderden vrijwilligers en experts gebruikten toen moderne technologieën zoals drones met infraroodcamera’s en sonarapparatuur om het Schotse meer te onderzoeken. Anderen gingen met bootjes het meer op. En ook werd het meer onderzocht met een bijna twintig meter lange onderwatermicrofoon.

Hoewel er enkele mogelijke ‘waarnemingen’ werden gemeld, leverde de zoektocht geen definitief bewijs op voor het bestaan van ‘Nessie’. Veel wetenschappers waren sowieso sceptisch geweest. Zo meldde Anne Schulp, paleontoloog van de Universiteit Utrecht en Naturalis, voorafgaand aan de zoektocht sarcastisch tegenover de NOS:

Ik heb begrepen dat het nog leuker is als je er heel veel voortreffelijke whisky bij drinkt, want dat bevordert de kans dat je het dier ziet.

Bronnen ▼