Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.

<<< Signalementen week 12 | Signalementen week 14 >>>

Selectie week 13

Autopia
Hoe de auto onze wereld veranderde
Was het aanvankelijk vooral een speeltje voor rijke avonturiers die de roes van snelheid en een flirt met de dood zochten, gaandeweg werd de auto de parel van de consumptiemaatschappij. Hij bood de bezitter vrijheid en flexibiliteit. Dankzij de auto konden mensen op vakantie en ontdekten zij de natuur. Met de auto trokken de stedelingen naar groene voorsteden.
Bekijk boek

De filosofen en het fascisme
In oktober 2022 was het precies honderd jaar geleden dat de Mars op Rome plaatsvond. Daarmee vierde het prille fascisme van Benito Mussolini zijn eerste succes. Niet lang daarna volgde de totale machtsovername. De schokgolf die het fascisme vanaf 1922 in Europa teweegbracht, had ook een impact op de filosofie. Denkers van allerlei slag spanden zich in om deze nieuwe en uiterst succesvolle stroming te begrijpen. In dit boek onderzoekt Thomas Crombez welke nieuwe concepten ze bedachten om dat te doen.
Bekijk boek

De gele kaart van Neeskens
111 primeurs uit het Nederlandse voetbal
Alles is voor de eerste keer gebeurd – ook in het Nederlandse voetbal. In 1898 was er voor de eerste keer een landskampioen. In 1908 trainde het Nederlands elftal voor het eerst op het nemen van strafschoppen. In 1947 werd er voor de eerste keer met rugnummers gespeeld. In 1961 floot er voor het eerst een vrouwelijke scheidsrechter.
Bekijk boek

De lange adem van Stalin
Roemenen, Hongaren en Moldaviërs op weg naar Europa
Niet ver voorbij Wenen begint het Europa waar de adem van Jozef Stalin nog voelbaar is. Roemenen, Hongaren en Moldaviërs leven er nog altijd met de nasleep van het Verdrag van Trianon en de Conferentie van Yalta; verscheurende dwangbevelen die na de wereldoorlogen door de overwinnaars aan deze landen zijn opgelegd. Coen Hilbrink trok naar het gebied en sprak met bewoners over de marginaliteit van hun bestaan.
Bekijk boek

De Nakba
De etnische zuivering van Palestina
In 2023 is het 75 jaar geleden dat de staat Israël uitgeroepen werd. In ‘De Nakba’ vertelt Ilan Pappe hoe de Arabisch-Israëlische Oorlog, in het Arabisch de Nakba (ramp) genoemd, leidde tot een van de grootste gedwongen migraties uit de moderne geschiedenis. Circa een miljoen mensen werden uit hun huizen verdreven, Palestijnse dorpen werden verwoest, burgers werden vermoord.
Bekijk boek

De verzetsman en de voetbalheld
Het waargebeurde verhaal van een voetballer die hunkerde naar zijn glorieuze verleden, en een moedige verzetsman die hunkerde naar een gelukkige toekomst. De een verborg als anonieme boerenzoon de buit (46 miljoen) van een bankoverval in zijn hooiberg. Hij werd door de nazi’s opgepakt en was sindsdien spoorloos. De ander werd in heel Duitsland geadoreerd, scoorde meer dan 400 competitiedoelpunten en was aanvoerder van het nationale voetbalelftal. Hun levens kruisten elkaar onder apocalyptische omstandigheden in een Duits concentratiekamp.
Fragment: Otto “Tull” Harder (1892-1956), van voetbalheld tot oorlogsmisdadiger
Bekijk boek

De weg naar San Sebastian
Herinneringen aan buitengewone daden van gewone mensen tegen de nazistische bezetter.
November 1942. Terwijl een groot deel van Europa kreunt onder de bezetting door nazi-Duitsland, helpt Andrée De Jongh twee geallieerde piloten te voet ontsnappen via de Pyreneeën, een ruige bergketen op de grens tussen Frankrijk en Spanje. De jonge Belgische verzetsvrouw heeft dan, op groot gevaar voor eigen leven, al meer dan twintig tochten achter de rug. Verscheurd door tegenstrijdige emoties, beleeft ze een intens gevoel van vrijheid.
Fragment: Andrée De Jongh, bracht honderden geallieerde militairen in veiligheid
Bekijk boek

Hendrik VIII
Koning, hervormer, tiran
De Zweedse hoogleraar Dick Harrison vertelt het kleurrijke levensverhaal van Hendrik VIII (1491-1547). Hendrik werd, na de dood van zijn vader, de tweede Tudor-koning van Engeland. Hij leidde een roemrucht bestaan. Hij had zes echtgenotes, van wie hij er twee liet onthoofden. Hij scheidde, voor eigen gewin, de Anglicaanse kerk af van de Kerk van Rome, en hij verenigde Engeland en Wales wettelijk in één koninkrijk.
Fragment: Hoe de Rozenoorlogen (1455-1485) het Huis Tudor aan de macht brachten
Bekijk boek

Het gezicht
Een cultuurgeschiedenis van sluier tot selfie
In de 21e eeuw is de belangstelling voor het gezicht groter dan ooit. Schoonenboom neemt de lezer mee op een cultuurhistorische reis, van antieke schoonheidsidealen tot selfies en facial recognition. Selfies, videobellen, gezichtsherkenning: het gezicht is in het digitale tijdperk zichtbaarder dan ooit. Jij bent je gezicht, de ander wordt zijn gezicht. In korte tijd zijn er nieuwe expressies en nieuwe schoonheidsidealen ontstaan, en er wordt ijverig gezocht naar middelen om ons gezicht te kunnen ontcijferen.
Bekijk boek

Onze constitutie
Nederland heeft een van de oudste grondwetten van de wereld en al meer dan twee eeuwen een stabiel constitutioneel bestel. De spelregels ervan zijn wezenlijk voor hoe we samen vorm geven aan ons lot, maar toch zijn ze weinig bekende, soms haast onzichtbare decorstukken voor ons statelijke, politieke, juridische en ook alledaagse samenleven. Wim Voermans probeert die vaak lastig te doorgronden regels van ons oude Nederlandse constitutionele bestel tot leven te wekken door, voorbij de mist van juridische techniek en jargon, naar hun achtergrond te kijken.
Bespreking: Een van de oudste grondwetten van de wereld
Bekijk boek

Vlaamse leeuwen, Duitse bevelen
Het Vlaams legioen aan het Oostfront
Ronkende toespraken, tromgeroffel, treinen getooid met bloemen. Zo trokken de vrijwilligers van het Vlaams Legioen ten oorlog. De confrontatie met de kazernedrill was hard; die met het front nog harder. Toen het Rode Leger langs het hele Oostfront in de tegenaanval ging, kwam het Vlaams Legioen bij -40 graden terecht in de hevigste gevechten. Maandenlang liep het Sovjetleger storm tegen hun posities voor de Russische pletwals eindelijk zonder stoom viel.
Bespreking: Het Vlaams legioen aan het Oostfront
Bekijk boek

De zoutwegen
Hoe vis de Europese cultuur veranderde
Het fascinerende verhaal van hoe de zoutvisindustrie de Europese cultuur vormde en beïnvloedde. Het gaat van de wilde wateren van de Noord-Atlantische Oceaan en de afgelegen met ijs gevulde fjorden van West-Groenland tot Baskenland, van de visgronden van IJsland tot de joodse sjtetls van Polen en van de bergen van Faeröer tot de vlakke kustlijn van Nederland. Behalve in de economie is de visserij doorgedrongen in de cultuur van Europa en heeft zij kunstenaars, musici, filmmakers en schrijvers geïnspireerd. Hun werk is prachtig in dit boek verweven.
Bekijk boek