Het Mauritshuis in Den Haag toont vanaf 8 oktober in de tentoonstelling Hollandse zelfportretten – Selfies uit de Gouden Eeuw zevenentwintig van de mooiste zelfportretten uit de bloeiperiode van de Hollandse schilderkunst.
Zie ook het boek bij de tentoonstelling
In de tentoonstelling komen bezoekers oog in oog te staan met beroemde schilders als Jan Steen, Rembrandt, Carel Fabritius en Gerrit Dou. Een intrigerende ontmoeting met de meesters van het zelfportret uit de Gouden Eeuw, aldus het museum.
Museo Thyssen-Bornemisza, Madrid
Veel Nederlandse schilders uit de zeventiende eeuw maakten zelfportretten. Sommige schilders zoals Rembrandt waren specialisten, van anderen is slechts één zelfportret bekend. De tentoonstelling biedt een beknopt overzicht van het genre.
Aan de hand van zevenentwintig schilderijen (merendeels bruiklenen) worden de diverse typen zelfportretten toegelicht: portretten als ‘heer van stand’, zelfportretten met anderen (bijvoorbeeld familieleden), zelfportretten met een stilleven, zelfportretten in een rol (zoals een jager) en zelfportretten met beroepsattributen (palet, penselen, ezel). Met name deze laatste categorie is in de Nederlandse kunst zeer goed vertegenwoordigd.
Het Mauritshuis:
“In een zelfportret presenteert een kunstenaar zichzelf; hij (of zij) laat zien wat hij belangrijk vindt en hoe hij zijn beroep, status of positie in de wereld voor het voetlicht wil brengen. Met de onderzoekende blik waarmee deze in de spiegel keek, lijkt hij of zij ons aan te kijken. De kunstenaar laat niet alleen zien hoe hij eruit ziet, maar toont ook zijn talent als schilder. Dankzij het fenomeen selfie staat het begrip zelfportret momenteel volop in de belangstelling. Selfies maak je met het grootste gemak, op alle mogelijke locaties, op ieder gewenst moment van de dag en eventueel tientallen keren achter elkaar. In de zeventiende eeuw was dat natuurlijk ondenkbaar. De enige techniek om toen een selfie te maken was de teken- of schilderkunst. Daarvoor was een lange opleiding nodig en grote technische vaardigheid, reden waarom het maken van een zelfportret destijds nog het exclusieve domein van kunstenaars was.”
De tentoonstelling Hollandse Zelfportretten – Selfies uit de Gouden Eeuw geeft uitleg bij de keuzes die de kunstenaars maakten wat betreft gezichtsuitdrukking, pose, kleding, kapsel, attributen en achtergrond. De verschillen tussen toen en nu zijn groot, zo merkt het museum op.
“Maar één ding is onveranderd gebleven en dat is het feit dat de maker van een zelfportret moet kiezen hoe hij of zij zich wil presenteren.”
Hollandse Zelfportretten – Selfies uit de Gouden Eeuw is van 8 oktober 2015 tot en met 3 januari 2016 te zien in de tentoonstellingszaal van het Mauritshuis in Den Haag.
- Zie ook het boek bij de tentoonstelling
- Ook leuk: De eerste ‘selfie’ ooit gemaakt (1839)
Collectie Eijk en Rose-Marie de Mol van Otterloo
