Simeon II – De laatste tsaar van Bulgarije

Simeon II van Saksen-Coburg en Gotha, verwant aan de Belgische koninklijke familie, was van 1943 tot 1946 in naam de laatste tsaar van Bulgarije en tevens de enige Europese monarch die na een gedwongen troonsafstand nadien in zijn land een politieke voortrekkersrol wist te vervullen. Een biografie:

De kinderjaren

De jonge Simeon werd op 16 juni 1937 geboren in de Bulgaarse hoofdstad Sofia als enige zoon van tsaar Boris III van Bulgarije en Johanna van Savoye, een dochter van de Italiaanse koning Victor Emanuel III. Boris III die na zeven jaar huwelijk de geboorte van een erfopvolger al had opgegeven was zo opgetogen over de komst van de kleine Simeon dat hij speciaal voor diens doopsel water uit de rivier de Jordaan liet overvliegen. Maar terwijl de Bulgaarse hoofdstad feest vierde werden op het internationale toneel de voortekenen van een nakend wereldconflict stilaan zichtbaar. Wat eerst nog een schrikbeeld leek werd echter bewaarheid toen in september 1939 Duitse troepen Polen binnenvielen wat meteen het begin betekende van de Tweede Wereldoorlog.

In 1943 kwam Boris III onverwachts te overlijden en werd de toen zesjarige Simeon onder het regentschap van zijn oom prins Cyril de nieuwe tsaar van Bulgarije. Vanaf dat moment volgden de gebeurtenissen elkaar in snel tempo op. Kort nadat eind 1944 Sovjettroepen het land binnentrokken zag het “Volksfront”, een amalgaam van politieke splintergroeperingen met onder andere de Bulgaarse communistische partij, haar kans schoon om een staatsgreep te plegen. Verscheidene regeringsleden en ook prins Cyril werden gearresteerd en even later geëxecuteerd. In een referendum dat werd georganiseerd sprak zogezegd meer dan negentig procent van de bevolking zich uit voor de afschaffing van de monarchie. De koninklijke familie betwistte de uitslag maar moest noodgedwongen het land ontvluchten. Op 15 september 1946 werd de Volksrepubliek Bulgarije uitgeroepen en werd Vasil Kolarov (1877-1950) de leider van de Bulgaarse communistische partij verkozen tot president.

In ballingschap

Samen met zijn oudere zus Maria-Louisa en zijn moeder vond Simeon een onderkomen in Egypte waar Johanna’s vader, koning Victor Emanuel, na zijn troonsafstand verbleef. In de zomer van 1951 kreeg de familie politiek asiel aangeboden van de Spaanse dictator Francisco Franco en vestigde zich in Madrid. Na zijn middelbare studies aan het prestigieuze “Lycée français” ging Simeon rechten en politieke wetenschappen studeren. De daaropvolgende jaren ging Simeon, die formeel nooit afstand had gedaan van de troon, zich meer en meer interesseren voor de politieke situatie in zijn geboorteland. Dat eind jaren tachtig, begin jaren negentig, de omstandigheden op het internationale toneel hem weldra de kans zouden bieden om terug te keren naar Bulgarije en er een leidende rol op zich te nemen kon hij op dat moment niet bevroeden.

De weg naar het premierschap

Met de val van de Berlijnse muur in november 1989 daverde ook het communistisch regime in Bulgarije op zijn grondvesten. Todor Zjivkov, de partijleider en feitelijk staatshoofd, werd vervangen door de meer gematigde Peter Mladenov (1936-2000) die de macht van de communistische partij aan banden legde en begon met democratische hervormingen door te voeren om op 15 november 1990 de vrije Republiek Bulgarije uit te roepen.

In 1996 keerde Simeon na vijftig jaar ballingschap terug naar zijn geboorteland. Hoewel hij te kennen gaf de monarchie niet te willen herstellen vertrouwden sommige politici het zaakje niet en zagen zijn komst met lede ogen aan. Om te vermijden dat de ex-vorst langs politieke weg de macht zou grijpen werd ijlings een wet aangenomen die bepaalde dat een presidentskandidaat minstens vijf jaar in het land moest wonen. Simeon liet zich hierdoor niet uit het veld slaan en richtte een nieuwe politieke partij op, de “Nationale Beweging Simeon II”. Met de parlementsverkiezingen van 2001 behaalde zijn partij 42,7 procent van de stemmen (119 van de 240 zetels) en werd daarmee de grootste fractie. Kort daarna werd Simeon onder de aangenomen burgernaam Borisov Saxecoburggotski op 24 juli 2001 ingezworen als premier van Bulgarije. Tijdens zijn ambtstermijn voerde hij een uitgesproken centrum liberale koers en loodste het land de NAVO binnen. Tegelijkertijd legde hij de hoekstenen voor de toetreding van Bulgarije tot de Europese Unie. In 2005 haalde zijn partij echter onvoldoende stemmen om herkozen te worden en werd hij als premier opgevolgd door de socialist Sergej Stanisjev.

Boek: In Bulgarije – een vertwijfelde natie op weg naar Europa