Slavenforten aan de Goudkust (Ghana)

Aan de Goudkust (Ghana) werden door de slavenhandelaren diverse slavenforten gebouwd. In dit artikel staan we stil bij de geschiedenis van deze slavenforten.

De forten dienden als verzameldepots voor de slaven. Uit de binnenlanden werden mensen, vaak oude vijanden, gevangen genomen, naar de kust gedreven en verruild voor wapens en goederen. Bewoners van hele dorpen werden meegenomen om als slaaf te dienen. Een belangrijke Afrikaanse handelspartner van de Nederlanders was Asantehene Kwaku Dua, de koning van de Ashanti, een machtig volk uit het binnenland van Ghana.

Fort Elmina

Fort Elmina gelegen in Ghana werd in 1482 gebouwd door de Portugezen. De Portugezen noemde het fort São Jorge da Mina (St. George of the Mine). Oorspronkelijk was dit fort bedoeld voor de goudhandel maar later werd het gebruikt als slavenfort. Langs de kust van Ghana stonden wel 76 forten. Het goud in Ghana en de winstgevende slavenhandel maakten dat steeds meer Europeanen naar de Goudkust reisden. Engelsen, Fransen, Zweden, Denen en Hollanders bouwden de forten. Er bestond een felle concurrentie en de forten wisselden regelmatig van eigenaar. In 1637 veroverden de Nederlanders Fort Elmina. Het bleef in Nederlandse handen tot het in 1871 aan de Engelsen werd verkocht.

In een slavenfort leefden soldaten, ambtenaren, handelaren en slaven een hard bestaan. In Fort Elmina stierven van de ongeveer driehonderd bewoners er jaarlijks ongeveer vijftig aan tropische ziekten en drankmisbruik. Aan het hoofd van een strenge hiërarchie stond de directeur-generaal. Omdat in het fort geen vrouwen waren hadden de blanke mannen veelal een Afrikaanse relatie. In het dorp Elmina komen nog steeds Nederlandse achternamen voor.

Fort Cormantine

Dit fort werd in 1631 door de Britten gebouwd en vernoemd naar het nabij gelegen dorp Kormantse. De West Indische Compagnie (WIC) veroverde het fort in 1665 en veranderde de naam in Fort Amsterdam. Net als bij Fort Elmina was aanvankelijk de goudhandel de belangrijkste bezigheid en later de slavenhandel. De slaven werden vanuit dit fort vooral vervoerd naar Jamaica en Suriname. In 1782 heroverden de Britten het fort weer. De Nederlanders namen het in 1785 weer in.

Een Afrikaans leger verjoeg in 1811 de Nederlanders. Het fort werd hierbij gedeeltelijk vernietigd. Tegenwoordig herinneren de ruïnes aan dit voormalige fort uit de 16e eeuw.

Luanda

De Portugezen stichtten de stad Luanda aan de kust van Angola en in circa 1575 bouwden ze het slavenfort Sao Paulo de Luanda. De Nederlanders veroverden Luanda op 26 augustus 1641 en het fort werd omgedoopt tot Fort Aardenburg. Op 24 augustus 1648 veroverden de Portugezen Luanda weer terug. Luanda was voor het transport van slaven naar Brazilië het belangrijkste centrum.

Boek: Slavernij. Een geschiedenis