Eind jaren dertig proberen veel Duitse Joden de vervolging in nazi-Duitsland te ontvluchten. Nederland laat ze mondjesmaat toe. Joden in Nederland zetten zich in voor deze vluchtelingen, ze helpen ze de grens over en regelen opvang. Een van hen is de Joodse Karel Nihom uit Winterswijk. Hij helpt niet alleen Joodse vluchtelingen, Karel spioneert ook voor de Britten. De Duitse inval brengt hem in een lastige situatie.
Omkopen grensdouane
Na de Kristallnacht proberen veel Joden te vluchten uit nazi-Duitsland. Als reactie sluiten de Europese landen grotendeels hun grenzen. De Joodse vluchtelingen proberen daarna illegaal de grens over te steken. Ze kopen Duitse grensdouaniers om en belanden in Nederland. Als ze hier gepakt worden is Nederland meedogenloos, ze worden teruggestuurd. Dan begint het spel opnieuw, de Duitse beambten worden omgekocht en de vluchtelingen gaan opnieuw illegaal de grens over. Dit spel probeert Karel te voorkomen. Hij heeft goede contacten met de marechaussee en helpt zo vluchtelingen de grens over zonder dat ze worden teruggestuurd.
Opvang vluchtelingen
De vluchtelingen worden in Nederland geholpen door het Comité voor Bijzondere Joodsche Belangen. De onderafdeling Comité voor Joodsche Vluchtelingen, waar Karel onderdeel van is, vangt ze op.
De leiders zijn Abraham Asscher en David Cohen, de latere leiders van de Joodsche Raad. Financiering voor dit werk komt van de Joodse gemeenschap in Nederland. Zij betalen voor de opvang van de vluchtelingen en de bouw van Vluchtelingenkamp Westerbork in 1939.
Spionage
Karel Nihom houdt zich niet alleen bezig met hulp aan Joodse vluchtelingen. Hij spioneert ook voor de Britten. De Duitse overheid is hiervan op de hoogte en voert druk uit op de Nederlandse overheid om Karel te dwarsbomen. De Nederlandse overheid geeft toe om zo de neutraliteit te waarborgen. Karel wordt begin oktober 1939 opgepakt. Hij moet gedwongen verhuizen en op minimaal dertig kilometer van de grens af gaan wonen. In zijn eentje verhuist Karel naar Scheveningen, zijn gezin volgt pas in april 1940.
Oorlogsbron: Karel Nihom
Mislukte vlucht
Verzet
Karel’s vrouw Johanna Nihom-Stern onthult aan de buurvrouw dat ze samen zouden gaan, maar Karel maakt alleen en zonder waarschuwing een einde aan zijn leven. De Duitsers zijn hier niet van overtuigd en denken dat hij ontkomen is naar Engeland. Ondertussen legt Johanna zich niet neer bij de bezetting, ze duikt onder in Utrecht en wordt daar actief in de Packard verzetsgroep. Hun zoons Rolf en Harry overleven in onderduik in Rheden.
Zelfmoordgolf
Nadat het gezin Bendix eerst nazi-Duitsland ontvlucht is probeert het nu visa voor de Verenigde Staten te bemachtigen. Al meerdere familieleden zijn ontsnapt naar de VS, maar het lukt het gezin niet om te ontkomen. Hans Joseph Bendix stapt samen met zijn vrouw Berthe, zijn zoon Hans-Joseph en zijn schoonzus Henriëtte uit het leven op 15 mei 1940. Ze draaien de gaskraan open in hun woning aan de Zandvoortse Brederostraat 98.
Zelfdoding
In de meidagen van 1940 vinden 388 zelfdodingen plaats, waarvan 201 door Joden. Maar ook later stappen Joden uit het leven. Zij plegen zelfmoord wanneer de dreiging tot deportatie dichtbij komt, bijvoorbeeld in de vorm van een oproep of wanneer ontdekking dreigt tijdens de onderduik.
