Verdrag van Schengen – Vrij verkeer van personen in Europa

Het Verdrag van Schengen, eigenlijk de Verdragen van Schengen, regelt het vrije verkeer van personen in een aantal Europese landen, de zogenoemde Schengenlanden.

Momenteel vallen er zesentwintig landen in de Schengenzone. Binnen deze landen mogen ingezetenen dus vrij reizen. De controle van personen gebeurt aan de buitengrenzen van het Schengengebied, dat daarmee dus geen binnengrenzen heeft. De aangesloten landen hebben ook afspraken gemaakt over het asielbeleid en samenwerking tussen politie en justitie.

Het eerste Verdrag van Schengen werd op 14 juni 1985 gesloten door de regeringsleiders van België, Nederland, Luxemburg, Duitsland en Frankrijk. De ondertekening vond plaats in Schengen, een dorp en gemeente in Luxemburg, tegen het drielandenpunt met Duitsland en Frankrijk.

Hierna sloten zich nog ongeveer twintig landen bij het verdrag aan. De meeste daarvan zijn lid van de Europese Unie, vier niet: IJsland, Noorwegen, Zwitserland en Liechtenstein. Groot-Brittannië en Ierland behoren niet tot de Schengenzone. Zij willen hun eigen grenzen controleren.

Tijdelijke grenscontroles

Als sprake is van ernstige bedreiging van de openbare orde of de binnenlandse veiligheid kunnen Schengenlanden afzonderlijk besluiten tijdelijk toch grenzen te controleren. Duitsland deed dit bijvoorbeeld in 2006 toen het naar aanleiding van het WK Voetbal hooligans aan de grens wilde kunnen weren. Ook grote plotselinge vluchtelingenstromen waren enkele keren oorzaken om het verdrag tijdelijk op te heffen. Frankrijk sloot de grenzen in 2011 om een Tunesische migrantenstroom vanuit Italië te kunnen beperken. Duitslandsloot voerde in september 2015 tijdelijk grenscontroles in toen een groot aantal vluchtelingen via Oostenrijk het land probeerde binnen te komen. Door deze ontwikkelingen is het Verdrag van Schengen onder druk komen te staan.

Ook interessant: De dubbelzinnige grenzen van Europa
Boek: De geboorte van Europa – Een geschiedenis zonder einde

Bronnen ▼