Vondsten VOC-schip Batavia terug in Nederland

Verschillende archeologische vondsten van VOC-schip Batavia zijn vanuit Australië overgebracht naar Museum Nieuw Land in Lelystad. Dit naar aanleiding van een grote tentoonstelling over de reis en schipbreuk van de Batavia in 1629.

Het VOC-schip de Batavia sloeg op 4 juni 1629 lek op een van de koraalriffen van de Houtman Abrolhos, voor de westkust van Australië. De meeste opvarenden wisten zich te redden. Ze bereikten een nabijgelegen koraaleilandje. Kapitein Adriaan Jacobsz en opperkoopman Francisco Pelsaert gingen hierna per sloep op zoek naar drinkwater. Tevergeefs. Uiteindelijk besloten de mannen naar Java te varen om daar hulp in te schakelen voor de overige bemanningsleden én voor de rijke lading van de Batavia.

VOC-onderkoopman Jeronimus Cornelisz was achtergebleven op het kleine koraaleiland. Hij had eerder aan boord van de Batavia al een muiterij opgezet en nadat Jacobsz en Pelsaert per sloep vertrokken waren om hulp te zoeken, zag de onderkoopman zijn kans schoon. Hij greep de macht en vestigde een schrikbewind op het kleine eilandje. Ongeveer honderdtwintig bemanningsleden kwamen tijdens moordpartijen om het leven.

Aan het schrikbewind en leven van Jeronimus Cornelisz werd uiteindelijk door opperkoopman Francisco Pelsaert een einde gemaakt toen die terugkeerde met een hulpschip. Samen met zijn het merendeel van zijn kompanen werd Cornelisz opgehangen.

Tentoonstelling

In de tentoonstelling Schipbreuk, de noodlottige reis van de Batavia wordt de komende maanden uitgebreid stilgestaan bij de reis en schipbreuk van het beroemde VOC-schip. Een groot aantal archeologische vondsten van de Batavia zijn onlangs met speciaal vervoer overgekomen uit Australië. Ze zijn in bruikleen gegeven door het Western Australian Museum in Fremantle. Museum Nieuw Land:

“Spectaculair is het skelet van een jongedame. Zij is één van de opvarenden die de stranding van de Batavia wist te overleven, maar helaas niet wist te ontkomen aan de moordpartijen.”

Volgens het museum laten de stukken veel zien over het leven aan boord van het VOC-schip. Zo worden bijvoorbeeld een zogenaamde baardmankruik, een bronzen scheepsbel en een bronzen kookpot tentoongesteld. Daarnaast worden er onder meer diverse (onderdelen van) wapens geëxposeerd.

Laat-Romeinse camee

Topstuk van de tentoonstelling is een grote laat-Romeinse camee. Deze is in bruikleen gegeven door het Geldmuseum. De camee was volgens Nieuw Land het meest kostbare onderdeel van de lading van de Batavia. Het museum:

“Deze camee is rond 315 na Chr. gemaakt in hofkringen rond keizer Constantijn de Grote. Namens de schilder Peter Paul Rubens gaf de Amsterdamse koopman Gaspar Boudaen het juweel mee aan VOC-opperkoopman Francisco Pelsaert voor de verkoop in Azië. Na de schipbreuk van de Batavia heeft Pelsaert dit kostbare kunstwerk uit de golven weten te redden. Koning Willem I kocht het stuk in 1823 en schonk het aan het Koninklijk Penningkabinet.”

De tentoonstelling ‘Schipbreuk’ is een samenwerking van Nieuw Land, Bataviawerf en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, afdeling Scheepsarcheologie. Op de website www.schipbreukbatavia.nl is meer informatie te vinden.

Lees ook: De replica van VOC-schip de Batavia
Boek: De schipbreuk van de Batavia, 1629