In maart zendt de Duitse televisiezender ZDF een driedelige miniserie uit waarin de ervaringen van vijf Duitse jongeren met het nazisme en de Tweede Wereldoorlog centraal staan. De titel is Unsere Mütter, Unsere Väter. Het is de bedoeling van de filmmakers om het belastende Duitse verleden beter bespreekbaar te maken en een open en genuanceerde dialoog tussen oudere en jonge Duitsers op gang te brengen. De serie wordt in april in Nederland op DVD en Blu-ray uitgegeven.
Hoofdrollen in de serie zijn de broers Wilhelm en Friedhelm en hun vrienden Charlotte, Greta en Viktor. De vrienden treffen elkaar in 1941 in Berlijn en beloven elkaar eeuwige vriendschap. Ze staan aan het begin van hun volwassen leven en de wereld lijkt aan hun voeten te liggen. De oorlog zien ze slechts als een tijdelijke onderbreking. Ze kunnen nog niet vermoeden hoe de Duitse inval in de Sovjet-Unie in juni 1941 en de daarop volgende gruwelijke oorlogsjaren hun levens zouden beïnvloeden. De broers worden opgeroepen in de Wehrmacht en belanden aan het Oostfront. Viktor heeft als Jood andere zorgen en probeert zijn moederland alsnog te verlaten om aan vervolging te ontsnappen. Charlotte maakt haar vriendin Greta ondertussen warm voor het nationaalsocialisme.
Het is de bedoeling van de filmmakers om aan de hand van deze fictieve levensgeschiedenissen inzichtelijk te maken wat de oorlog voor de jonge generatie van toen betekend heeft, zowel aan het front als in Duitsland. De personages staan symbool voor de ouders en grootouders van nu die het nog steeds moeilijk vinden om met hun kinderen en kleinkinderen te spreken over hun oorlogsverleden. Om niet geconfronteerd te worden met hun verdriet of schuldgevoelens zwijgen ze nog altijd over deze belangrijke periode in hun leven. Vrijwel elke Duitse familie heeft tot op de dag van vandaag te maken met het collectieve trauma van de Tweede Wereldoorlog. Behalve de oorlogsgeneratie worden ook kinderen en kleinkinderen hierdoor getroffen.
Het is niet toevallig dat de miniserie nu wordt uitgezonden. Hoewel het aantal steeds verder terugloopt, leven er nu nog veel Duitsers die tijdens de oorlog aan het begin van hun volwassenheid stonden. Het driedelige oorlogsdrama moet de dialoog tussen hen en hun kinderen en kleinkinderen op gang brengen over alles dat verdrongen en verzwegen is. In het bijzonder het Auschwitz-proces in Frankfurt van 1963-1965 zorgde er al voor dat er niet langer gezwegen werd over de nazimisdaden en de rol van gewone Duitsers daarbij. Jongeren kwamen in opstand tegen de generatie van toen. Documentaires van bijvoorbeeld Guido Knopp zorgden de afgelopen decennia voor een collectief bewustzijn van het besmette verleden van Duitsland. Maar de nadruk is volgens de filmmakers te vaak blijven liggen op daders versus slachtoffers en schuldigen versus onschuldigen.
De hoofdpersonen in de ZDF-serie zijn niet in te delen in goed en fout. Ze zijn geen heldhaftige verzetsmensen, maar ook geen fervente nazischurken. De serie wil zich onderscheiden door de nadruk juist te leggen op de gewone Duitse jonge mannen en jonge vrouwen die in de maalstroom van de geschiedenis terecht kwamen. Stefan Kolditz, de schrijver van het script, beschouwt de miniserie als “een gesprek met onze moeders, onze vaders, een generatie die veel dichterbij ons staat dan we misschien denken.” Zonder “valse eigengerechtigheid” en “moralistische superioriteit” hoopt hij te kunnen bijdragen aan het verwerken van deze zwarte periode uit de Duitse geschiedenis. Bijna acht jaar werkte hij aan het script, geholpen door deskundigen. Eerder schreef hij het script van de speelfilm Dresden (2006) over het Amerikaanse bombardement op Dresden in de nacht van 13 op 14 februari 1945.
Opnames voor de dramareeks, met een budget van vijftien miljoen euro de duurste Duitse miniserie ooit, vonden grotendeels plaats in Litouwen. De regie was in handen van Philipp Kadelbach, die eerder de miniserie Hindenburg (2011) regisseerde over de ramp met de Duitse zeppelin de Hindenburg op 6 mei 1937. De hoofdrollen in de miniserie worden vervuld door de jonge Duitse acteurs Volker Bruch, Tom Schilling, Katharina Schüttler, Miriam Stein en Ludwig Trepte. De drie afleveringen worden door ZDF op 17, 18 en 20 maart aanstaande uitgezonden om 20:15 uur. Gehoopt wordt dat op dit prominente tijdstip Duitsers van alle leeftijden massaal aan de buis gekluisterd zullen zijn. Op 16 april 2013 wordt Unsere Mütter, Unsere Väter in Nederland op DVD en Blu-ray uitgebracht door Dutch Film Works.
