De telefoonboeken zijn geleverd door het Museum voor Communicatie. Volgens de KB bevatten ze een schat aan informatie over welke personen, instellingen en beroepsgroepen voorop liepen in deze – toen nog vrij moderne – ontwikkeling.
Telefonie in Nederland
Sinds 1881 bestaat telefonie in Nederland. Rond 1900 had ongeveer 1 procent van de huishoudens een lokale telefoonaansluiting, dus om in de eigen woonplaats te kunnen bellen. Voor interlokale gesprekken was men meestal aangewezen op de ‘rijkstelegraafkantoren’. De telefoonboeken informatie over wie een aansluiting had, bij welke telegraafkantoren men interlokaal, soms zelfs internationaal, kon telefoneren, op welke tijden en wat de kosten daarvan waren. Het oudste opgenomen telefoonboek is van december 1904.
Via Delpher is nu na te gaan welke instellingen telefoon hadden en welke niet. In 1904 beschikte de KB bijvoorbeeld nog niet over een aansluiting. Paleis Huis ten Bosch wel, net als het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de Haagse krant Het Vaderland. Belangrijke maatschappelijke diensten als commissariaten van politie en geneeskundige diensten waren al vroeg aangesloten op het telefoonnet.
Andere vragen zijn nu ook goed te beantwoorden. Op oude foto’s staat vaak het telefoonnummer van de fotograaf, maar op een biljart of in een hoed kan ook een etiket staan met naam en telefoonnummer van de maker. Met zo’n telefoonnummer kan men nu via Delpher achter het adres komen, of zien wanneer een maker op welk adres woonde. Professionele en vrijetijdshistorici beschikken hiermee over een nieuw arsenaal aan data, dat hun onderzoek kan vergemakkelijken.
Delpher
Delpher is ontwikkeld door de KB en geeft toegang tot gedigitaliseerde Nederlandse historische teksten uit de collecties van wetenschappelijke instellingen, bibliotheken en erfgoedinstellingen. Delpher maakt het mogelijk om miljoenen gedigitaliseerde pagina’s uit Nederlandse boeken, kranten en tijdschriften op één centrale plek op woordniveau te doorzoeken.
In Delpher zijn op dit moment al ruim 150.000 boeken online doorzoekbaar. Dit jaar komen daar de eerste boeken bij die Google digitaliseert van de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam, en uit verschillende erfgoedinstellingen nog ongeveer 35.000 boeken die gedigitaliseerd zijn binnen Metamorfoze. Onder deze laatste vormen de telefoonboeken van het Museum voor Communicatie een bijzondere, zeer gewilde aanvulling.
