Auguste Beernaert (1829-1912) – Katholiek politicus

Auguste Beernaert, Belgisch katholiek politicus. Sociaal hervormer. Voormalig Belgisch premier. Ontving in 1909 de Nobelprijs voor de vrede.

Auguste Marie François Beernaert werd op 26 juli 1829 geboren in Oostende. Aanvankelijk maakte hij – na studies in Leuven, Parijs, Berlijn en Heidelberg – carrière als jurist. In 1853 vestigde hij zich als advocaat in Brussel. In diezelfde tijd werd hij kamerlid voor de katholieke partij voor de arrondissementen Tielt (1874-1900) en Roeselare-Tielt (1900-1912).

Nog voordat hij kamerlid werd aanvaardde hij het ministerschap van Openbare Werken in het kabinet-De Theux-Malou. Dit ministerschap duurde van oktober 1873 tot juni 1878. Als minister liet Beernaert onder meer het spoorwegennet en de havens van Antwerpen, Gent en Oostende uitbreiden. Ook liet hij de stuwdam van de Gileppe aanleggen.

Nadat aan zijn ministerschap een einde was gekomen leidde hij zes jaar lang de oppositie (1878-1884). Vervolgens was hij in 1884 enkele maanden opnieuw minister van Openbare Werken. Oktober 1884 werd hij premier van België. Ook beheerde hij de portefeuille van Financiën. Beernaert zou tien jaar premier blijven. Onder zijn leiding kwamen de eerste sociale wetten en kieshervormingen tot stand. Zo werd eind 1889 bijvoorbeeld de kinder- en vrouwenarbeid beperkt. Met steun van Beernaert werd in 1885 de vrijstaat Congo opgericht.

In 1893 werd door zijn gematigd katholiek kabinet de eerste grondwetsherziening doorgevoerd. Hierdoor werd onder meer de kiesplicht ingevoerd. Een jaar later weigerde de Kamer een wetsontwerp van Beernaert om tot invoering van evenredige vertegenwoordiging bij verkiezingen te komen. De premier nam toen ontslag (17 maart 1894).

Auguste Beernaert werd in 1894 minister van Staat en van 1895 tot 1900 was hij voorzitter van de Kamer van Volksvertegenwoordigers. In deze periode kwam hij geregeld in conflict met de Belgische koning Leopold II. Dit met name vanwege de koloniseringspolitiek van de koning. Daarnaast verzette Beernaert zich tegen de slavernij.

Tijdens de Internationale Haagse Vredesconferenties van 1899 en 1907 vertegenwoordigde de Belg zijn land. Deze conferenties werden gehouden om afspraken te maken over onder meer ontwapening, neutraliteitsrecht en het verbod op wapens als gifgas en dumdumkogels. Samen met de Fransman Paul Henri Balluet d’Estournelles de Constant ontving hij in 1909 de Nobelprijs voor de vrede, met name vanwege zijn werk tijdens de genoemde conferenties en zijn strijd tegen de slavernij.

Auguste Beernaert overleed op 6 oktober 1912 in Luzern. Op het Marie-Joséplein in zijn geboorteplaats Oostende is een buste van hem te bezichtigen. Tijdens de Vlaamse verkiezing van De Grootste Belg in 2005 eindigde Beernaert op de 95e plaats.