Prinses Charlotte werd op zeven juni 1840 op het kasteel van Laken geboren als enige dochter van koning Leopold I en Louise-Marie van Orléans. Haar jeugd was niet bepaald een schoolvoorbeeld van ouderlijke affectie. Zoals gebruikelijk aan de meeste Europese Hoven werd de opvoeding grotendeels waargenomen door gouvernantes en privéleraars. Op dat ogenblik kon niemand zich inbeelden welk drama zich in Charlotte’s leven zou voordoen. Een kijk op een bewogen bestaan:
De voorgeschiedenis
Wanneer de prinses in 1856 tijdens een receptie in het koninklijk paleis te Brussel toevallig de Oostenrijkse aartshertog Maximiliaan (1832-1867) ontmoet, wordt ze op slag hopeloos verliefd op hem. Een huwelijk liet niet lang op zich wachten. Op 27 juli 1857, Charlotte is pas zeventien jaar oud, geven ze elkaar het jawoord. Het kersverse echtpaar vestigt zich in het Italiaanse Milaan waar Maximiliaan als jongere broer van keizer Frans Jozef I, onderkoning is van Lombardije en Venetië.
Als Frans Jozef het oneens wordt over de wijze waarop Maximiliaan de Italiaanse gebieden bestuurde en hem uit zijn functies ontslaat, besluit het koppel te verhuizen naar het “Castello di Miramare” vlakbij Triëst. Het is daar dat een delegatie Mexicanen Maximiliaan het voorstel doet om keizer te worden van hun land. Aanvankelijk weigert de aartshertog op het aanbod in te gaan, maar uiteindelijk aanvaardt hij onder druk van Napoleon III (1808-1873) toch de keizerskroon.
Het Mexicaans avontuur
Als in april 1865 generaal Robert E. Lee na zijn nederlaag bij Appomattox de overgave ondertekent van het zuidelijk confederaal leger komt daarmee een einde aan de Amerikaanse Burgeroorlog. Kort daarna beginnen de Verenigde Staten massaal de opstandige troepen van Juarez te bewapenen. Hierop besluit Napoleon III om zijn soldaten uit Mexico terug te trekken en bezegelt zo indirect het lot van Maximiliaan.
Charlotte’s zoektocht naar hulp
Intussen is Charlotte naar Europa afgereisd om steun te vragen voor de precaire situatie waarin haar echtgenoot Maximiliaan verkeert. Overal waar ze aanklopt vangt ze evenwel bot. Napoleon III ligt al enige tijd in conflict met Pruisen en ziet geen heil om een oorlog te gaan uitvechten in het verre Mexico. Ook het Oostenrijkse Hof weigert om militair tussenbeide te komen. Vertwijfelt richtte Charlotte zich uiteindelijk voor hulp tot paus Pius IX, maar die is al evenmin bereid om in te grijpen. Als ze beseft dat niemand op haar smeekbeden voor steun zal ingaan, trekt ze zich verbitterd en vol wanhoop terug op haar landgoed in Miramare.
De executie van keizer Maximiliaan
Als de laatste Franse troepen Mexico hebben verlaten, zoekt Maximiliaan begin 1867 samen met een kleine legermacht zijn toevlucht in Santiago de Querétaro. De stad wordt gedurende twee maanden genadeloos belegerd door een huurlingenleger van Juarez, aangevoerd door generaal Mariano Escobedo (1826-1902). Op 15 mei probeert Maximiliaan nog in een ultieme wanhoopsdaad de omsingeling te doorbreken, maar zijn opzet mislukt en hij wordt gevangen genomen. Na een schijnproces wordt Maximiliaan door Escobedo ter dood veroordeeld en op 19 juni 1867 samen met twee van zijn generaals op de “Cerro de las Campaῆas” gefusilleerd. Amper een maand later roept Benito Juarez in Mexico-Stad de overwinning uit van de republiek.
De brutale terechtstelling van de Oostenrijkse aartshertog Maximiliaan en zijn generaals Thomas Mejia en Miguel Miramon lokt groot internationaal protest uit. De executie spreekt dermate tot iedereens verbeelding dat deze in 1868 door de Franse kunstschilder Edouard Manet (1832-1883) op doek wordt vastgelegd.
Maximiliaan’s stoffelijk overschot wordt naar Europa overgebracht waar het een laatste rustplaats krijgt in de keizerlijke grafkelder, de Kapuzinergruft te Wenen.
Gek van verdriet en eenzaamheid
Door het slechte nieuws uit Mexico raakt Charlotte totaal van slag en vervalt geregeld in vlagen van hysterie en angst. Haar broer, Leopold II, die inmiddels koning van België is geworden, besluit om Charlotte in het koninklijk paleis van Laken te verzorgen. Charlotte’s geestesgesteldheid neemt evenwel een paranoïde karakter aan zodat deze situatie al snel onhoudbaar blijkt. Koning Leopold II besluit dan maar om zijn labiele zus te Tervuren te laten wonen in het voormalig zomerpaleis van de prins van Oranje, Willem-Frederik. In maart 1879 brandt de residentie echter volledig af en moet Charlotte verhuizen naar het kasteel van Boechout te Meise. Ze zal er op 19 januari 1927 op zesentachtigjarige leeftijd overlijden.
Ook interessant: De Coburgs
…en: Het Belgisch vrijwilligerskorps in Mexico (1864-1867)
