Ongetwijfeld behoort de abdij van Affligem tot de oudste en meest vermaarde abdijen van de Lage Landen. Volgens de overlevering werd de abdij omstreeks 1062 gesticht door zes tot inkeer gekomen ridders die van paltsgraaf Herman II van Lotharingen (ca.1049-1085) toelating verkregen om op zijn domein een kloostergemeenschap op te richten naar de regel van Sint-Benedictus. Na een aanzienlijke schenking van graaf Hendrik III van Leuven groeide het abdijcomplex uit tot de ‘Primaria Brabantiae’, de voornaamste abdij van het toenmalige hertogdom Brabant.
Een eerste kennismaking
De turbulente geschiedenis
Affligem bleef echter niet gespaard van tegenspoed. Zo werd de abdij in de loop van de veertiende eeuw tweemaal het slachtoffer van de oorlogen tussen het graafschap Vlaanderen en het Hertogdom Brabant. In 1580 werd het complex zelf omzeggens volledig verwoest door de troepen van Willem van Oranje (1533-1584) en zwierven de monniken bijna dertig jaar lang rond in ballingschap.
Pas vanaf de zeventiende eeuw kende de kloostergemeenschap opnieuw een materiële en spirituele heropleving. Niet voor lang echter, want nadat eerst troepen van Lodewijk XIV (1638-1715) de abdij teisterden, brak enkele decennia later de Franse Revolutie uit. Op 11 november 1796 viel de abdij in handen van de Franse revolutionairen die de monniken meedogenloos verjaagden. De gebouwen alsook al de bezittingen werden openbaar verkocht en het abdijdomein dat op dat moment meer dan achtduizend hectare grond en een veertigtal boerderijen telde, ging volledig verloren.
Bijna veertig jaar lang leefden de monniken verspreid her en der over het land. Pas in 1837 konden zij het kloosterleven hervatten doordat Dom Veremundus D’Haes een leegstaand kloosterpand in Dendermonde wist aan te kopen. De eigenlijke terugkeer naar Affligem greep evenwel slechts plaats in 1870 na de aankoop van het laatbarokke Bisschopshuis. Een decennium later volgde de bouw van een neogotische vleugel en van de abdijkerk. In de twintigste eeuw werden de gebouwen verder uitgebreid.
De abdijkerk is dagelijks toegankelijk en op zaterdag worden er om 18.00 uur Gregoriaanse vespers gezongen. Daarnaast verwierf de abdij culinaire bekendheid door haar smaakvolle abdijkaas en haar verrukkelijk abdijbier.