Betekenis van het Duitse “Reinheitsgebot” op bier

Op Duitse bierflesjes vindt men vaak de tekst “Gebraut nach dem deutschen Reinheitsgebot”. Wat houdt dat “Reinheitsgebot” eigenlijk in?

Het Duitse zuiverheidsgebod voor bier wordt beschouwd als de oudste warenwet ter wereld. Deze oude wet bepaalde dat bier alleen gemout gerst, water en hop mocht bevatten. Daarnaast was het gebruik van kruiden en vruchten verboden. Werd van deze regels afgeweken, dan was officieel geen sprake van bier. De Duitse wet werd voor het eerst ingevoerd in 1516, in het toenmalige hertogdom Beieren. Maar ook andere gebieden en steden voerden de wet in de periode hierna in.

Het gebruik van gist was oorspronkelijk ook niet toegestaan. In de zeventiende eeuw veranderde dat.

Het Reinheitsgebot zorgde in de jaren tachtig van de vorige eeuw voor enige commotie. Vanwege de regels was de import van buitenlands bier in Duitsland namelijk verboden. In 1984 werd hierover officieel een klacht ingediend bij de Europese Commissie. Drie jaar later bepaalde het Europese Hof dat het verbod het geldende vrije handelsverkeer binnen Europa onrechtmatig beperkte. Bieren mochten hierdoor vanaf dat moment gewoon geëxporteerd worden naar Duitsland. Het Reinheitsgebot kwam daarmee feitelijk te vervallen.

Marketing

Van een echte wet is inmiddels dus geen sprake meer. Bierfabrikanten zijn vrij om af te wijken van de oude regels, maar wie de leus “Gebraut nach dem deutschen Reinheitsgebot” op het bieretiket wil afdrukken, moet zich nog wel aan de oude bepalingen houden. Duitse bierbrouwers gebruiken het “Reinheitsgebot” tegenwoordig vooral als een marketinginstrument en vermelden het trots op hun flessen als ze aan de regels voldoen.

Eind 2013 probeerde de Duitse brouwersfederatie het Reinheitsgebot op de lijst van “immaterieel cultureel erfgoed” van de UNESCO te krijgen. Die poging mislukte.

Ook interessant: Geuze, het enige niet-gebrouwen bier ter wereld
…en: Bier in cultuur en geschiedenis
Boek: Verloren bieren van Nederland