Gravin Margaretha beviel van maar liefst 365 kinderen (in één keer)

Volgens een oude legende bracht Margaretha van Henneberg, de jongste dochter van graaf Floris IV, op Goede Vrijdag van het jaar 1276 maar liefst 365 kinderen ter wereld. De gravin overleefde de miraculeuze bevalling niet.

Dat Margaretha zoveel kinderen baarde had allemaal te maken met een ontmoeting met een bedelares. Toen deze arme vrouw, met een tweeling op haar arm, voor steun aanklopte bij de gravin, weigerde die de vrouw iets te geven. Margaretha stelde dat de vrouw onkuis was. Ze geloofde er niets van dat de bedelares twee kinderen in één keer had gekregen. Er moesten wel twee vaders in het spel zijn:

‘seggende dattet niet mogelic en waer meer dan een kint van eenen man tot eenre mael te mogen ontfangen’. Cronyke van Hollandt

De bedelares beet fel van zich af en verklaarde dat ze wel degelijk een nette vrouw was. Onvermurwbaar stuurde de gravin de moeder en de tweeling echter weg. Bij het vertrek riep de bedelares de gravin toe:

“Het zal U nog gebeuren dat u zelf zoveel kinderen krijgt als er dagen zijn in een jaar!”

Deze voorspelling kwam uit. Kort voor de dagen van de tweeënveertigjarige gravin geteld waren, reisde ze hoogzwanger naar Holland en bij Loosduinen, waar ze met haar man een kasteel had, schonk ze het leven aan 365 kinderen (volgens enkele kronieken 364). Ze waren zeer klein, maar wel compleet. De oom van de gravin, die bisschop van Utrecht was, kwam over en doopte alle kinderen in de kerk van Loosduinen. De jongens kregen allemaal de naam Jan en de meisjes Lys of Elisabeth. Na het doopsel te hebben ontvangen overleden ze allemaal.

De legende, voor het eerst vermeld in de Cronyke van Hollandt (1349-1356) van de ‘Clerc uten laghen landen bi der see’, was lange tijd vrij bekend, ook elders in Europa. Loosduinen groeide uit tot een soort bedevaartsoord. Vrouwen kwamen naar de kerk en raakten de bekkens aan waarin de kindjes waren gedoopt, in de hoop op vruchtbaarheid.

De twee doopbekkens, een voor de jongens en een voor de meisjes, ontwikkelden zich dus tot een soort cultusobject. Dit wordt ook vermeld in een gedicht van Jacob Westerbaen uit 1654. Een wandbord bij de bekkens, zoals ook te zien op bovenstaande foto, zou rond 1600 in de kerk zijn aangebracht, in opdracht van de Loosduinense predikant J. Meursius. Dit vervanging van een ouder exemplaar dat rond 1572 verloren zou zijn gegaan.

Verklaring

Vermoed wordt dat de legende eigenlijk draait om een soort telgrapje. In de tijd van Margaretha van Holland werd in het graafschap Holland namelijk de paaskalender gehanteerd. Die liet het nieuwe jaar met Pasen beginnen. De bedelares zou de gravin in dat geval dus een tweeling hebben toegewenst. De ontmoeting vond immers plaats op Goede Vrijdag waardoor het lopende jaar nog slechts twee dagen telde. Mogelijk overleed de gravin dus in het kraambed na te zijn bevallen van een tweeling, hoewel daarover in de bronnen niets is terug te vinden.

Volgens een andere theorie overleed Margaretha aan Mola-zwangerschap. Bij deze aandoening wordt na de bevruchting geen embryo gevormd, maar deelt de placento zich heel snel waardoor deze gelijkenissen vertoont met een druiventros. Hierdoor wordt ook wel gesproken van een druiventroszwangerschap. Bij deze theorie zou Margaretha dus zijn overleden aan heftige bloedingen en zag men de blaasjes in de placenta vervolgens aan voor hele kleine kinderen.

Bronnen