Gruuthuse is een middeleeuws handschrift met liederen en gebeden dat rond 1400 is ontstaan in Brugge. Een groep vrienden zingt over de maagd Maria, over de tere liefde, maar ook over dronkenschap en seks. Wonder boven wonder is het handschrift waarin dit alles is opgeschreven bewaard gebleven, compleet met noten voor de muziek.
De naam Gruuthuse
Gruuthuse is niet de schrijver van dit handschrift of de liederen die erin staan. Het is de naam van een rijke Brugse koopman die het geheel rond 1460 in zijn bezit krijgt. Bij die gelegenheid laat hij zijn naam en wapenschild in het handschrift zetten.
Bijna verdwijnt ook de naam Gruuthuse, want ooit is het handschrift opnieuw gebonden en is het aan drie kanten bijgesneden. Gelukkig heeft men daarbij de naam en het wapenschild van Gruuthuse gespaard. Zo is zijn naam verbonden gebleven met het handschrift.
Hoe het Gruuthusehandschrift is ontstaan
Van middeleeuwse handschriften is de preciese herkomst meestal onbekend. Dat geldt ook voor dit handschrift. Onderzoekers denken dat het handschrift niet het werk is van één dichter, maar dat het de neerslag is van wat een hele groep dichters en muzikanten heeft gemaakt.
Gruuthusehandschrift
In het handschrift zelf komen twee namen voor. Aan het einde van het gebed ‘Sonder smette saliche rose’ (I, 5) lezen wij in de beginletters onder elkaar de naam Jan van Hulst, die over zichzelf zegt:
‘Niet dat ik een beroemde dichter ben.’
Maar wij kennen de naam Jan van Hulst uit andere bronnen wel als die van een bekende dichter, dus zou hij wel eens de belangrijkste maker van de bundel kunnen zijn.
De tweede naam die wordt genoemd is die van Jan Moeritoen, maar van hem weten we niet eens zeker of hij wel een dichter is geweest. Misschien is het lied waarin hij genoemd wordt aan hem opgedragen? We weten het niet precies. Het onderzoek gaat verder. Lees verder bij de KB
- Het Gruuthuse-handschrift als boek
- Blader door het Gruuthusehandschrift
Vorige topstuk – Volgende topstuk
Voor liefhebbers van geschiedenis en cultuur was in 2014 een expositie te bezichtigen in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. Uit de omvangrijke en meer dan tien eeuwen omspannende collectie van de KB selecteerden de collectiespecialisten vier keer per jaar andere topstukken, die een gevarieerd beeld geven van de Nederlandse geschiedenis en cultuur. Op Historiek belichtten we steeds een ander topstuk. Deze keer: Uit het leven van Dik Trom, 1891. Een overzicht van alle geplaatste topstukken is hier te vinden.
