In 1859 vond in Nederland het proces-Dettemeijer plaats. Een echtpaar had besloten samen zelfmoord te plegen, maar de uitvoering daarvan liet te wensen over. De overheid gebruikte dit proces in 1886 om hulp bij zelfdoding strafbaar te maken.
Proces-Dettemeijer (1859)
De toestemming kwam er niet en het stel besloot daarop gif te drinken. Bij de vrouw had het gif het gewenste effect, maar de man bleef in leven. Vervolgens veroordeelde de krijgsraad van Noord-Holland Dettemeijer wegens medeplichtigheid aan moord ter dood. Maar in hoger beroep sprak het Hoog Militair Gerechtshof hem vrij,
‘overwegende, dat noch de zelfmoord, noch de medepligtigheid aan zelfmoord bij de Nederlandsche wetgeving strafbaar is gesteld.’
Nieuwe wet (1886)
Het proces-Dettemeijer werd in 1886 gebruikt als argument voor het opstellen van artikel 294.2 in het Wetboek van Strafrecht. Deze wetsbepaling, zo beargumenteert historicus dr. Anton van Hooff (Radboud Universiteit Nijmegen) kan bediscussieerd worden. Paradoxaal is namelijk dat in dit geval een daad niet strafbaar is, maar hulp daarbij wel.
Mensen die helpen bij zelfmoord, kunnen sinds de wet uit 1886 tot maximaal drie jaar gevangenisstraf krijgen voor die hulp. Dat is aanzienlijk minder dan de straf die in 1852 een boterkopersknecht kreeg in de zaak-Slotboom. Een vrouw met psychische problemen, en zekere mevrouw Keller, had tegen betaling haar kennis Jan Slotboom gevraagd om haar te helpen bij haar doodswens.
Slotboom werd ter dood veroordeeld vanwege doodslag met voorbedachten rade, een straf die het gerecht enige tijd later aanpaste in twintig jaar tuchthuis.
Boek: Euthanasie: waarom niet?
Bronnen ▼
– Weekblad van het Regt (1859) nr. 2042:4.
– Hanneke Weyers, Euthanasie: het proces van rechtsverandering (Amsterdam: Amsterdam University Press, 2004) 24-25.
– J. Vizévene, Verdediging van Jan Slotboom, beschuldigd van doodslag met voorbedachten rade… etc., etc. (Amsterdam: Van der Post, 1852).
