Kariatiden – Zuilen in de vorm van een vrouw

Met name bij gebouwen uit de oudheid kom je ze geregeld tegen: zuilen in de vorm van een vrouw. Deze beeldhouwwerken staan bekend als kariatiden. De vrouwenbeelden danken deze naam aan oude tempelfeesten in Karyai, een voormalige plaats op de Peloponnesos. Tijdens deze feesten voerden meisjes, die karyatides genoemd werden, dansen uit ter ere van Artemis.

In de vijfde eeuw voor Christus koos Karyai in de oorlogen tussen de Grieken en de Perzen de kant van de Perzen. Na de overwinning van de Grieken wreekten die zich op de inwoners. Volgens de Romeinse schrijver Vitruvius werden alle mannen gedood en werden de vrouwen van Karyai als slaven weggevoerd. De gebeeldhouwde vrouwenfiguren die we tegenwoordig kennen als kariatiden herinneren aan die geschiedenis. Als pilaren dragen de vrouwen als het ware een eeuwige last.

De bekendste kariatiden zijn die bij de voorhal van het Erechtheion op de Akropolis in Athene. Deze figuren zouden gemodelleerd zijn naar de danseressen uit Karyai. In Nederland vinden we bijvoorbeeld kariatiden in de voorgevel van de negentiende-eeuwse Winkel van Sinkel in Utrecht, het eerste warenhuis van ons land.

Atlanten

In de architectuur komen ook wel eens zuilen in de vorm van mannenfiguren voor. Deze worden atlanten genoemd. Die naam verwijst naar Atlas, de mythologische hemeldrager.

Overzicht van boeken over Oude Grieken & Oud Griekenland