Op je stokpaardje zitten – Betekenis van de uitdrukking

De uitdrukking ‘op je stokpaardje zitten’ wordt in Nederland veel gebruikt. Wat is de betekenis van dit ‘stokpaardje’? En hoe komen we aan dit gezegde?

Betekenis van ‘op je stokpaardje zitten’

Iemand die op zijn stokpaardje zit, spreekt vol enthousiasme over zijn favoriete onderwerp. Ze hebben een geliefd thema, een hobby of een interesse waar ze maar niet over uitgepraat raken. De uitdrukking wordt soms ook gebruikt voor politici die altijd over hetzelfde onderwerp beginnen. Mensen kunnen overigens ook op hun ‘stokpaardje rijden’ of hun ‘stokpaard bestijgen’. Deze varianten worden ook wel in negatieve zin gebruikt voor mensen die voortdurend over hetzelfde klagen. En heel vroeger sprak men nog van ‘op zijn hobbelpaard rijden’. Zo citeert de taalkundige F.A. Stoett in zijn spreekwoordenboek uit het interbellum (de jaren 1920) iemand, die schrijft:

“De Heer de Groot had ondertusschen zulk een weg op zijn hobbelpaard afgelegd, dat hij niet zien kon dat Keetje geeuwde.”

De uitdrukking ‘op zijn stokpaard(je) zitten’ is ook in meerdere andere talen bekend. Zo kent het Duits sein Steckenpferd reiten en gebruiken de Engelsen wel eens de zegswijze to ride one’s horse (of: to ride one’s hobby). De Fransen kennen het gezegde chevaucher son dada. En, als laatste voorbeeld, de Zweden gebruiken ha en käpphäst.

Herkomst van de uitdrukking

De herkomst van de uitdrukking is onbekend, maar heeft ongetwijfeld te maken met iemand die graag op een stokpaard zit. Vroeger was een stokpaard berijden voor kinderen leuk speelgoed. Voor sommige kinderen iets dat ze niet aan de kant konden leggen. Ook vandaag de dag zijn stokpaardjes nog populair, onder meer dankzij televisieseries als Spirit en My Little Pony.

Als voorloper van ‘op je stokpaardje zitten’ is de uitspraak ‘Elck Zot heeft zijn Marot en tijdverdrijf om spelen’ bekend, genoemd door onder meer de zeventiende-eeuwse dichter-schrijver Joost van den Vondel. Deze uitspraak komt uit de wereld van de rederijkers. Tijdens hun intocht was er een nar aanwezig die grappen maakte en zijn marot – een stok met een kop erop, ook wel zotskolf genoemd – toesprak.

Bronnen ▼