Met behulp van nieuwe onderzoeksmethoden is het hout van het schip nu gedateerd rond het eerste kwart van de vijftiende eeuw. Sjoerd de Meer, conservator van het Maritiem Museum Rotterdam, noemt het scheepsmodel (het beroemdste object uit de collectie van het museum) de Nachtwacht onder de scheepsmodellen.
Het is voor het eerst dat een scheepsmodel aan zulk diepgaand onderzoek is onderworpen. Afgezien van de ouderdomsbepaling leverde het onderzoek tot nu toe meer verrassende uitkomsten op. “Er is bijvoorbeeld langere tijd aangenomen dat het Mataró-model gebouwd is van kurkeik”, vertelt Jeroen ter Brugge, hoofd Collecties van het Maritiem Museum Rotterdam en tevens nauw betrokken bij het onderzoek. “Tijdens het onderzoek werden op verschillende plaatsen flinterdunne plakjes hout van het model afgesneden. Kurkeik werd niet aangetroffen, maar wel moerbei, wilg, grove den en populier. Deze soorten komen veel voor in het Middellandse zeegebied”.
Langzaam worden alle geheimen van het Mataró-model ontrafeld. Zo is er ook een doorbraak geboekt in het onderzoek naar de vraag of het model een realistisch schip uit de vijftiende eeuw voorstelt en er is meer bekend over de betekenis van de schilderingen. “Het interessante is dat elke oplossing weer nieuwe onderzoeksvragen oplevert”, aldus ter Brugge.
Het Mataró-model krijgt vanaf 12 december een vaste plaats in het museum in Rotterdam. Volgens de overlevering is het scheepsmodel afkomstig uit een kapel in Mataró, een kustplaats bij Barcelona. Het Mataró-model is een votiefmodel omdat het vermoedelijk door een schipper aan de kerk is geschonken om zijn dankbaarheid te tonen voor een behouden thuiskomst. Rond het begin van de twintigste eeuw kwam het Mataró-model in de kunsthandel terecht. Na enkele omzwervingen werd het model in 1930 door de bekende kunstverzamelaar en -handelaar Frits Lugt verkocht aan de Rotterdamse havenbaron D.G. van Beuningen, die het in bruikleen gaf aan het Maritiem Museum Rotterdam. In 1981 verwierf het museum het van diens erfgenamen.
