Rode Leger – Leger van Bolsjewistisch Rusland

Het Rode Leger is de gangbare benaming voor het Sovjetleger ten tijde van het communisme. Met name tot de Tweede Wereldoorlog, want daarna raakte het begrip in onbruik. Vanaf 1946 werd het leger officieel hernoemd in ‘Sovjetleger’.

De term Rode Leger is overigens niet alleen voor de Sovjet-Unie gereserveerd. Ook de Volksrepubliek China kende in het verleden een Rode Leger. In Japan terroriseerde het extreemlinkse Japanse Rode Leger in de jaren 1960 en 1970 de samenleving met tal van terreuraanslagen. Ten slotte bestond er in 1919 in de Weimarrepubliek enige tijd een Rood Leger in München, tijdens de Münchense Radenrepubliek (april en mei 1919).Bekedn is ten slotte ook de linkse terreurgroep Rote Armee Fraktion (RAF) die in de jaren 1970 tot 1990 in de BRD actief was.

Het doel van het Rode Leger, daarop heeft ook de naam betrekking was heel duidelijk: dienstzaam zijn aan de totstandkoming van de (komende) communistische heilstaat.

Oprichting van het Rode Leger en hoofdmomenten uit de geschiedenis

Het Rode Leger werd tijdens de Russische Revolutie, in 1917, opgericht door de communistische revolutionair Leon Trotski. De troepen bestonden exclusief uit boeren en arbeiders.

Een eerste succes boekte het Rode Leger tijdens de Russische Burgeroorlog (1917-1922), toen de Witten verslagen werden en de bolsjewieken de macht definitief naar zich toetrokken.

In de jaren dertig leidde de Grote Zuivering (Great Purge) onder dictator Jozef Stalin tot een enorme verzwakking van de militaire kaders. Veel hoge generaals, officieren en commandanten werden vermoord of weggevoerd naar de Goelag. Zo werd op 12 juni 1937 de commandant Michael Tukhachevsky (1893-1937), een militair meesterbrein, met zeven andere hoge generaals uit het leger doodgeschoten op beschuldiging van het doorspelen van militaire informatie naar Duitsland en Japan.

Hierdoor verloor het Rode Leger veel slagkracht, wat goed duidelijk werd tijdens de Winteroorlog met Finland (1939-1940).

Gedurende de Tweede Wereldoorlog verloor het Rode Leger enorme aantallen manschappen. Toch lukte het de Russische troepen om nazi-Duitsland – dat de Sovjet-Unie in juni 1941 aanval tijdens Operatie Barbarossa – een fikse nederlaag toe te brengen. Dit was de tweede grote prestatie van ‘de Roden’. Het Rode Leger trok bij deze ‘bevrijdingsactie’ Oost-Europa binnen en zorgde daar voor de installatie van pro-communistische regimes. Hierdoor werden de contouren van de Koude Oorlog in Europa zichtbaar en zou de Oost-West-tegenstelling het continent decennialang in haar greep houden.

Organisatorische structuur

Officieren van het voormalige tsaristische leger namen vanaf 1917 het commando binnen het Rode Leger op zich. Tot 1921 deden ongeveer 50.000 commandanten, die eerder onder de tsaar werkten, dienst in het Rode Leger.

Zeer kenmerkende aspecten van het Rode Leger waren de sociaaleconomische opbouw (alleen boeren en arbeiders vochten in dit leger), de stringente politieke controle van het leger (dit gebeurde door politiek commissarissen) en de enorme omvang van de troepen, die mogelijk was vanwege de grote Russische bevolking. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bijvoorbeeld, had het Rode Leger op zijn hoogtepunt een omvang van 20 miljoen militairen.

Rode Leger wordt Sovjetleger

In 1946 werd de naam Rode Leger officieel omgedoopt in Sovjetleger en kwam er officieel een einde aan het bestaan van het Rode Leger. Toch werd in het buitenland nog vaak de benaming ‘Rode Leger’ gebruikt als het leger van de Sovjet-Unie ter sprake kwam.

Bronnen ▼