Dagelijks worden er zegswijzen en uitdrukkingen gebruikt waarvan de oorspronkelijke betekenis onbekend is. Wie denkt er bij “iemand in de luren leggen” nog aan de doeken, waarin kinderen met Engelse ziekte werden gewikkeld om het kromtrekken van armen en benen tegen te gaan?
Veel uitdrukkingen die ontleend zijn aan dergelijke voorwerpen kan men tegenwoordig alleen nog in musea bekijken. In de nieuwe rubriek Taalmuseum worden historische gebruiksvoorwerpen en praktijken gekoppeld aan Nederlandse uitdrukkingen en zegswijzen.
Van streek zijn
Betekenis: in de war raken
Verklaring: Deze uitdrukking is ontleend aan de windstreken op een kompas, een zeevaartinstrument dat het magnetisch noorden aangeeft door middel van een kompasnaald. De naald draait over of met een kompasroos, waarop de windstreken zijn aangegeven.
Op westerse kompassen zijn 32 windstreken van elk 11,25 graad aangegeven. De hoofdstreken zijn noord, oost, zuid en west. De streken die halverwege tussen de hoofdstreken in liggen, NO, ZO, ZW en NW heten hoofdtussenstreken; NNO en ONO enzovoort liggen tussen de hoofdstreken en de hoofdtussenstreken in en heten tussenstreken. De overblijvende zestien streken bevatten alle het woordje “ten” en worden aangeduid als NtW en ZtO enzovoort. Als een schip uit de koers is, dan is het van de goede streek.
- Lijst van historische uitdrukkingen