In 1977 lanceerde ruimtevaartorganisatie NASA twee onbemande ruimtesondes waarop een bijzondere gouden grammofoonplaat was gemonteerd: de Voyager Golden Record. De opname moest eventueel buitenaards leven wijzen op het leven op aarde. Om de diversiteit van het leven en de cultuur op onze bijzondere planeet zo goed mogelijk weer te geven, bevat de grammofoonplaat onder meer muzikale selecties van verschillende culturen en begroetingen van aardbewoners in maar liefst vijfenvijftig talen. De platen reizen al meer dan veertig jaar door de ruimte.
Pioneer 10 en 11
De eerste twee onbemande ruimtesondes, Pioneer 10 en 11, werden in 1972 en 1973 gelanceerd. Op deze sondes waren kleine metalen plaquettes bevestigd, bedoeld voor intelligente levensvormen in de ruimte die de ruimtevaartuigen eventueel zouden opmerken. Je weet immers maar nooit… De plaquette bevatte informatie waarmee de positie van de aarde kan worden achterhaald. Ook werd er een silhouet van de sonde op geplaatst met daarbij twee configuraties van het waterstofmolecuul. Tot slot werd een afbeelding van een naakte man en vrouw toegevoegd. Dat laatste zorgde nog voor enige ophef in Amerika.
Het beste van de aarde
Het idee om een bericht mee te sturen voor buitenaardse wezens kwam van de Amerikaanse professor en astronoom Carl Sagan (1934-1996). Hij was ook de drijvende kracht achter de Gouden Paten die enkele jaren later werden meegezonden met de Voyager 1 en 2. Ditmaal pakte hij het echter een stuk grootschaliger aan. Een speciale commissie van de Cornell Universiteit in New York boog zich onder leiding van Sagan over de vraag welke boodschappen men allemaal mee wilde.
De Gouden Plaat wordt geopend door Kurt Waldheim, destijds secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Hij heet de luisteraars welkom en benadrukt dat de mens een vreedzaam wezen is en alleen maar vriendschap zoekt. Daarna volgt een nummer waarin de luisteraars in vijfenvijftig talen worden begroet, ook in het Nederlands: “Hartelijke groeten aan iedereen”. Deze tekst werd ingesproken door Joan de Boer. Bijzonder is dat de plaat nog een extra (vermeende) groet heeft opgenomen, namelijk die van een walvis…
De 55 groeten op de Gouden Plaat
Naast groeten bevat de elpee een serie geluiden die men op aarde kan tegenkomen, waaronder het geluid van een startende tractor, wandelend paard, blaffende hond, tetterende olifant, kwakende kikker, enthousiaste chimpansee en een fragment van de donder en bliksem. Oorlogsgeluiden ontbreken. We zijn immers een uiterst vreedzame planeet… De vraag is natuurlijk wat buitenaardse wezens precies met de elpee moeten doen als ze die onder ogen komen. De kans is immers klein dat ze de beschikking hebben over een platenspeler. Ook daar is echter aan gedacht. Bij de hoes is namelijk een naald te vinden met daarbij een schematische aanwijzingen over hoe men een en ander dient te gebruiken.
Serie geluiden op de Gouden Plaat
Overleven
De Voyager Golden Record bevat niet alleen audio, maar ook 115 foto’s die een indruk moesten geven van het leven op onze planeet. Een selectie van de meegestuurde foto’s, die voor de elpee analoog werden gecodeerd, is onderaan dit artikel te bekijken. De Amerikaanse president Jimmy Carter liet ook een boodschap bijvoegen:
“Dit is een geschenk van een kleine, afgelegen wereld, een teken van onze geluiden, onze wetenschap, ons beeld, onze muziek, onze gedachten en onze gevoelens. We proberen onze tijd te overleven zodat we in die van jullie voort kunnen leven.”
De plaat is niet volledig van goud. Hij is gedrukt in koper en gegalvaniseerd met een dun laagje goud. De hoes is gemaakt van van goudkleurige aluminium.
🎼 Playlist van de muziek op de Voyager Golden Record:
- Johann Sebastian Bach, Brandenburgs Concert No. 2 in F., Münchens Bach Orkest, Karl Richter, dirigent. 4:40
- Java, court gamelan, Kinds of Flowers, opgenomen door Robert E. Brown. 4:43
- Senegal, percussie, opgenomen door Charles Duvelle. 2:08
- Zaïre, Pygmees uitnodigingslied voor vrouwen, opgenomen door Colin Turnbull. 0:56
- Australië, liederen door Aboriginals, Morning Star en Devil Bird, opgenomen door Sandra LeBrun Holmes. 1:26
- Mexico, El Cascabel, uitgevoerd door Lorenzo Barcelata en de Mariachi México. 3:14
- Johnny B. Goode, geschreven en opgevoerd door Chuck Berry. 2:38
- Nieuw-Guinea, lied van de thuisblijvende mannen, opgenomen door Robert MacLennan. 1:20
- Japan, shakuhachi, Tsuru No Sugomori (Crane’s Nest) uitgevoerd door Goro Yamaguchi. 4:51
- Bach, Gavotte en rondeaux van de Partita No. 3 in E voor viool, uitgevoerd door Arthur Grumiaux. 2:55
- Wolfgang Amadeus Mozart, Die Zauberflöte, Koningin van de Nacht-aria, no. 14. Edda Moser, sopraan; Beierse Staatsopera, München, Wolfgang Sawallisch, dirigent. 2:55
- Georgische S.S.R., koor, Tchakrulo, verzameld door Radio Moscow. 2:18
- Peru, panfluit en drum, verzameld door Casa de la Cultura, Lima. 0:52
- Melancholy Blues, uitgevoerd door Louis Armstrong and his Hot Seven. 3:05
- Azerbeidzjaanse S.S.R., doedelzakken, opgenomen door Radio Moscow. 2:30
- Igor Stravinsky, Le Sacre du printemps, Offerdans, Columbia Symphony Orchestra, Igor Stravinsky, dirigent. 4:35
- Bach, Wohltemperiertes Klavier, Boek 1, Prelude en fuga in C, No.1. Glenn Gould, piano. 4:48
- Beethoven, Vijfde Symfonie; Philharmonia Orchestra, Otto Klemperer, dirigent. 7:20
- Bulgarije, Izlel je Delyo Hagdutin, gezongen door Valya Balkanska. 4:59
- Navajo-indianen, Nachtlied, opgenomen door Willard Rhodes. 0:57
- Anthony Holborne, Paueans, Galliards, Almains and Other Short Aeirs, “The Fairie Round”, opgevoerd door David Munrow en de Early Music Consort of London. 1:17
- Salomonseilanden, panfluiten, verzameld door de Solomon Islands Broadcasting Service. 1:12
- Peru, trouwlied, opgenomen door John Cohen. 0:38
- China, guqin, Flowing Streams, opgevoerd door Kuan P’ing-hu. 7:37
- India, raga Bhairavi, Jaat Kahan Ho, gezongen door Surshri Kesar Bai Kerkar. 3:30
- Dark Was the Night, Cold Was the Ground, geschreven en opgevoerd door Blind Willie Johnson. 3:15
- Beethoven, Strijkkwartet No. 13 in Bes, opus 130, Cavatina, uitgevoerd door het Budapest String Quartet. 6:37
- Mangkoenegara IV, Puspawarna, een compositie voor de Javaanse gamelan
Zonnestelsel
De Voyager 2 vertrok op 20 augustus 1977 vanaf Cape Canaveral. De Voyager 1 verliet de aarde ruim twee weken later. Primair doel was om de buitenste ringen van ons zonnestelsel te onderzoeken, onder meer door gebruik te maken van de zwaartekracht van Jupiter en Saturnus. De beide ruimtesondes bevinden zich inmiddels in de zogeheten interstellaire ruimte, de ruimte buiten ons zonnestelsel. Het zijn de enige door de mens gemaakte objecten die de interstellaire ruimte ooit hebben bereikt. De twee sondes zijn te volgen via deze website van de NASA.
Herdruk
De Voyager Golden Record werd in 2018 voor ‘gewone mensen’ uitgebracht op cd en elpee. Dit na een crowdfundings-actie. Er lagen al veel eerder plannen om de plaat officieel uit te brengen, maar het bleek eerder lastig om overeenstemming te bereiken met alle platenmaatschappijen die de rechten over de verschillende muziekstukken hadden. In 2018 kwam de uitgave er dus alsnog. Hij won datzelfde jaar nog een Grammy voor beste ‘limited edition’. Hoe buitenaardse wezens de plaat waarderen is niet bekend.
Enkele foto’s die zijn meegestuurd met de Voyager 1 en 2:
Bronnen â–¼
-https://www.nrc.nl/nieuws/2018/05/11/hallo-daar-groetjes-van-de-wereld-a1602428
-https://voyager.jpl.nasa.gov/golden-record/golden-record-cover/
-https://www.scientias.nl/bevindt-ook-voyager-2-zich-nu-in-de-interstellaire-ruimte/
-https://nl.wikipedia.org/wiki/Gouden_plaat_(Pioneerprogramma)
-https://soundcloud.com/nasa/sets/golden-record-greetings-to-the
-https://www.nrc.nl/nieuws/2011/04/16/hallo-hier-aarde-12011087-a301360
-De hemelschijf van Nebra – Harald Meller – Balans, 2019 (p.9)
