Ongeveer 34 procent van de wereldbevolking rijdt links, terwijl 66 procent rechts rijdt. Waarom is dit zo? Historisch gezien bestaat hiervoor geen eenduidige verklaring, maar er is wel een aannemelijke theorie over het ontstaan van dit links-rechtsrijden.
In 1998 deed de Britse archeoloog Bryn Walters een interessante vondst. In de buurt van Swindon, in het zuidwesten van Engeland, vond hij een steengroeve uit de Romeinse tijd. Er liepen sporen van de steengroeve af, die links dieper waren dan rechts. Dit suggereert dat de volgeladen wagens die van de groeve wegreden, aan de linkerkant reden en dat links rijden dus de regel was. Maar waarom?
Oudheid en Middeleeuwen
Daarbij voorkwam het links rijden dat de schede tegenliggers raakte bij het passeren. Een ander voordeel was dat rechtshandige personen een paard makkelijker bestijgen van de linkerkant, wat ook verstandig is als de schede links hangt. Ten slotte was het veiliger om vanuit de berm het paard te beklimmen en niet vanaf het midden van de weg. Links opstappen betekent dan ook automatisch links rijden.
Noemenswaardig is in dit verband nog het feit dat in kastelen de wenteltrappen in torens vaak met de klok mee draaien als je omhoog gaat. Je draait dan dus naar rechts. De trappen werden op deze manier gebouwd, zodat de aanvallers – die als ridders rechtshandig waren en de trap op moesten gaan – dan met hun zwaard tegen het middelste deel van de trap stootten. De verdedigers die van boven kwamen, waren als rechtshandigen bij het afdalen in het voordeel en konden met hun zwaard een groot oppervlakte beslaan.
Transportkarren zonder bok
Toen eind zeventiende eeuw in Frankrijk en de Verenigde Staten grote vervoerskarren zonder bok gebruikt gingen worden voor het transport van landbouwproducten, was rechts rijden echter de meest logische keuze. De grote karren werden vaak voortgetrokken door vier paarden en hadden geen bok, en de bestuurder koos ervoor om op het paard linksachter te gaan zitten. Hij kon dan met zijn rechterhand de zweep bedienen en daarmee alle paarden bereiken. De bestuurder wilde echter met zijn zweep geen tegenliggers raken en moest goed kunnen zien of tegenliggers met hun karren niet zijn wielen zouden raken. Daarom was rechts rijden verstandig.
Franse Revolutie als keerpunt
De Franse Revolutie (1789) zorgde voor de standaardisering van het rechts rijden op het Europese continent. In de tijd die aan de revolutie voorafging, had de aristocratie en hogere burgerij het ‘privilege’ om links te lopen/rijden, terwijl de plattelandsbevolking rechts moest lopen. Toen Frankrijk vanaf 1789 overspoeld werd met geweld, koos de burgerij voor de rechterkant van de weg om zichzelf niet te veel in de kijker te spelen. De veroveringen van Napoleon zorgden ervoor dat het rechts rijden in de meeste Europese landen (ook in de Nederlanden) werd ingevoerd, behalve in landen als Portugal, Oostenrijk-Hongarije, Zweden, Finland en op het eiland Groot-Brittannië. Napoleon nam dit besluit in 1794.
In Nederland kozen sommige steden ervoor om na het vertrek van de Fransen weer links te gaan rijden. Bijvoorbeeld Rotterdam. Op 7 mei 1917 was dit de laatste stad in Nederland die het links rijden afschafte.
Groot-Brittannië, dat niet door Napoleon veroverd werd, maakte het links rijden in 1835 wettelijk verplicht. Ook voor haar kolonies. Dit verklaart waarom er in veel Britse ex-kolonies – Pakistan, India, Australië en Zuid-Afrika – tot op de dag van vandaag links gereden wordt. Behalve Egypte, dat van 1798-1801 bezet was door de legers van Napoleon.
Linksrijdende treinen
In meerdere landen rijden treinen weer links, bijvoorbeeld in België, Frankrijk, Italië en Portugal. Dit hangt samen met de Industriële Revolutie, die in Groot-Brittannië van de grond kwam. Engeland liep industrieel voorop, ook bij de ontwikkeling van spoorwegen en treinen. Britse ingenieurs werden op het Europese vasteland ingeschakeld om daar de spoorwegen op te zetten. Omdat in Engeland links rijden verplicht was, werden spoorlijnen en treinen gewoontegetrouw links aangelegd door deze Britten.
