Radboud Universiteit

Expositie en AR-beleving van oorlogsdagboeken in Nijmegen

In een expositie in de Stevenskerk in Nijmegen worden met behulp van augmented reality de verhalen van gewone Nijmegenaren verteld die aan het einde van de Tweede Wereldoorlog in een belegerde stad leefden.

Weer

Hoe Hugenoten de schuld kregen van zestiende-eeuwse stormen

De één wijt het ontstaan van een pandemie aan China, de ander aan een verkeerde omgang met dieren. Ook in de zestiende eeuw kwamen nieuwsmedia met verschillende verklaringen bij grote rampen.

Illustratie van predikant Jan Brandes op Sri Lanka in 1785: kaneelschillers op een kaneelplantage in een buitenwijk van Colombo.

Slavernij

‘Europese slavernij in Azië lijkt verdwenen uit collectieve geheugen’

Historicus Dries Lyna en zijn collega’s proberen de vergeten Aziatische slavernij weer een plek in de geschiedenis geven. ‘Wij willen familiegeschiedenissen van slaafgemaakten en hun nakomelingen reconstrueren’ Met zijn onderzoek hoopt Lyna bij te dragen aan een breder besef van het koloniale verleden en de doorwerking daarvan in onze cultuur.

Voorbeeld van een doodsbriefje uit Amsterdam

Geneeskunde·Nieuws

Ook in de negentiende eeuw was er al een gezondheidskloof

De ‘gezondheidskloof’ blijkt niet alleen iets van deze tijd. Ook in de negentiende eeuw overleden mensen uit lagere sociale groepen op jongere leeftijd en aan andere doodsoorzaken dan meer welvarende mensen. Dat ontdekte historicus Owen Lammertink.

VOC

Verslagen van burenruzies geven stem aan Sri Lankaanse bevolking onder VOC-bewind

De Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) maakte in de achttiende eeuw gebruik van een uitgebreid registratieproces van land, personen en arbeidsdiensten in Sri Lanka. Historicus Luc Bulten ontdekte in zijn promotieonderzoek aan de Radboud Universiteit dat de registers niet alleen werden ingezet door de VOC, maar dat de geregistreerden ze ook in hun eigen voordeel liet werken.

Opschudding in de Oude Lutherse Kerk te Amsterdam tijdens de aardbeving op 18 februari 1756, Simon Fokke, 1756 - 1757

Religieuze geschiedenis

Bidden hielp tijdens achttiende-eeuwse rampen (maar niet omdat God ingreep)

Een dag lang in een volle kerk bidden, psalmen zingen en donderpreken aanhoren over je zondigheid, dat deden achttiende-eeuwse Nederlanders tijdens een bededag na een ramp. Hadden die rituelen zin? Volgens historicus Adriaan Duiveman wel.

Jodenvervolging·Nieuws·Tweede Wereldoorlog

Lesmateriaal tegen Holocaust-ontkenning in de klas

Hoogleraar Duitslandstudies Paul Sars ontwikkelde met een team van studenten en docenten studiematerialen waarmee leerlingen zich verdiepen in de Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Ad Poirters (links) en Hans Kienhorst bestuderen boek V 118 uit de Collectie Soeterbeeck

Middeleeuwen·Nieuws·Religieuze geschiedenis

Eeuwenoude boekencollectie vrouwenklooster Soeterbeeck in kaart gebracht

De Nijmeegse Universiteitsbibliotheek herbergt de oude boekencollectie van vrouwenklooster Soeterbeeck. Twaalf jaar geleden begonnen Hans Kienhorst en Ad Poirters, beiden filoloog en boekhistoricus, aan een studie over de historische bibliotheek van de zusters.

Nieuws·Oekraïne·Rusland

Een jaar oorlog in Oekraïne: geschiedenis als wapen

"Historische claims, zorgvuldig gefabriceerde mythen en andere verdraaiingen van het verleden stonden centraal in de aanloop naar de huidige oorlog en de legitimering ervan. Historische argumenten worden als wapen gebruikt in dit conflict."

Een bijzonder gedetailleerde tekening (ca. 1690) van het Rheder-veer aan de IJssel tegenover de Valeweerd. Met een gezicht op de Rheder Enk, het Rheder bos, Rheden en rechtsboven de Wildbaan.

Geschiedenisboeken

Vier boeken over de geschiedenis van Gelderland

"Weinig Gelderlanders voelen zich echt Gelders, zoals Brabanders zich bijvoorbeeld Brabander voelen. Mensen voelen zich hier eerder Achterhoeker, Nijmegenaar of Veluwenaar – terwijl er genoeg is dat ons bindt."

H·Nieuws

Vrouwelijke personages in romans delven nog altijd onderspit

Hoewel vrouwen vanaf de jaren zestig een steeds belangrijkere en meer zichtbare rol gingen spelen in de maatschappij, is dat niet terug te zien in de literatuur: de positie van vrouwelijke personages in romans blijft achter bij die van mannen. Dat blijkt uit kwantitatief onderzoek van letterkundige Roel Smeets, die algoritmes losliet op boeken uit de jaren 1960 en 2010.

Overstroming te Erichem, 1809, Reinier Vinkeles (I), naar Cornelis van Hardenbergh, 1809

Vaderlandse geschiedenis

‘Geen natie liefdadiger dan de Nederlandse’

Rampen zoals overstromingen veroorzaken veel leed, maar kunnen tegelijkertijd het nationale bewustzijn versterken. In de negentiende eeuw ontstond volgens historicus Fons Meijer een zeker ‘rampennationalisme’.

H·Nieuws

‘Nederlandse veteranen voelen zich onbegrepen’

Het Nederlandse veteranenbeleid is ontwikkeld in de tijd dat de psychische aandoening PTSS bekend werd. Daardoor ligt de focus volgens De Reuver misschien te veel op erkenning en zorg voor veteranen die te lijden hebben onder hun oorlogservaring, terwijl zij een minderheid vormen.

Malibatumstraat in Paramaribo gezien vanuit het hotel

Nieuws·Slavernij·Suriname

Onderzoek naar doorwerking slavernij Suriname

Vandaag gaat een groot onderzoek van start waarin historici samen met vrijwilligers de gehele Surinaamse bevolking tussen 1830 en 1950 in kaart proberen te brengen. De onderzoekers willen zo meer inzicht krijgen in de doorwerking van de slavernij en de koloniale tijd in de Surinaamse samenleving.

Twee pagina’s uit het gebedenboek uit Maagdendries. Onderaan de linkerpagina vraagt de kopiist van dit boek (die scrijfersse) om een Ave Maria voor haar te bidden. Rechts een afbeelding met de jonge David die het hoofd van Goliath toont aan twee musicerende vrouwen.

Middeleeuwen·Nieuws·Religieuze geschiedenis

Radboud Universiteit koopt Maagdenvries-gebedenboek

Het gebedenboek dateert van omstreeks 1500 en verkeert nog in originele, niet gerestaureerde staat. Het is gebonden in een leren band met stempels van Sint Servaas, bevat ingeplakte miniaturen, eigendomsnotities en andere gebruikssporen. Het bijna negenhonderd bladzijden tellende boek bevat bovendien opvallend veel literair complexe teksten met rijke beeldspraak.

Sportgeschiedenis

Hoe sport van nationale betekenis werd

Aan het einde van de negentiende eeuw was sport een activiteit voor een handvol elitaire jonge mannen. Vijftig jaar later waren sportvelden in alle uithoeken van het land te vinden, was gymnastiek een verplicht onderdeel van de lesprogramma’s en deden Nederlanders buiten school- en verenigingsverband fanatiek aan lichamelijke opvoeding en sport.