Uit nieuw onderzoek is gebleken dat de ruim 850 gevangenen die op 12 april 1945 in kamp Westerbork bevrijd werden, afkomstig waren uit tenminste dertien verschillende landen. Het historisch onderzoek werd het afgelopen jaar in opdracht van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork uitgevoerd in het kader van de website www.bevrijdingsportretten.nl. Hierop zijn korte “biografieën” van overlevenden van kamp Westerbork – geschreven, gefilmd als audioportret, of in een kunstzinnige verwerking – verzameld.
Happy Mogendorff was één van de Joden die uit Arnhem kwam. Hij was lange tijd voorzitter van voetbalclub Vitesse en wist met hulp van voetbalvrienden tot 1945 uit handen van de nazi’s te blijven. Louis Wijsenbeek, de latere directeur van het Haagse Gemeentemuseum, was afkomstig uit Den Haag. Na de bevrijding trad Louis toe tot de bekende Monuments Men die geroofde kunst uit heel Europa probeerden terug te brengen naar hun rechtmatige eigenaren.
Relatief veel opgepakte gevangenen zaten daarvoor enige tijd ondergedoken in de provincies Drenthe, Zuid-Holland en Friesland. Zij werden na het vertrek van de laatste treinen in september 1944 naar kamp Westerbork gebracht. Zo ook de moeder van Frits Barend. Zij werd in maart 1945 alsnog opgepakt.
13 landen
Duitsland (merendeel), Oostenijk, Polen, Tsjechië, Engeland, Verenigde Staten, Roemenië, Peru, Hongarije en Turkije waren andere landen waaruit bevrijde “Westerborkers” afkomstig waren. Uit de Sovjetunie (Rusland) kwam Nicolas Gurowitsch, een man die aan de wieg stond van de carrière van Tom Okker, en in de jaren vijftig zou uitgroeien tot de beste tenniscoach van Nederland. En uit Chili kwam Maruca Reyes-Hagenaar, de Nederlandse vrouw van de beroemde Chileense dichter en Nobelprijswinnaar Pablo Neruda.
De bevrijdingsportretten van Happy Mogendorff, Louis Wijzenbeek, Betty Barend-van der Kar, Nicolas
Gurowitsch, Tom Okker en honderden anderen kunnen worden bekeken op www.bevrijdingsportretten.nl. Van ruim de helft van de bevrijde gevangenen is inmiddels een portret samengesteld. In de komende jaren is het de bedoeling de overige portretten te plaatsen. Het Herinneringscentrum Kamp Westerbork is hiervoor op zoek naar auteurs die een bijdrage willen leveren. Geïnteresseerden kunnen zich bij het Herinneringscentrum melden.
