Dark
Light

Nieuws van toen

Nieuws van Toen. De Koninklijke Bibliotheek staat in deze rubriek om de twee weken stil bij een bijzonder nieuwsfeit uit het verleden, steeds aan de hand van een artikel uit het historische krantenarchief van de bibliotheek. Abonneer je op onze wekelijkse nieuwsbrief en mis niets.
Koning Willem I in koningsmantel

Maart 1815: Proclamatie Willem I

In maart 1815 sprak Willem I een proclamatie uit over het nieuwe koninkrijk van Nederland en Belgiรซ. Dat koninkrijk was ingesteld door het Congres van Wenen. De Europese mogendheden vonden dat ten noorden van Frankrijk een sterke bufferstaat moest bestaan. Na de Napoleontische oorlogen wilden zij het agressieve Frankrijk kunnen beteugelen. Willem I kon zich er goed in vinden. Eindelijk
Grote vraag naar compact disc (stock.xchng)

Grote vraag naar compact disc

In februari 1983 waren de compact discs of cdโ€™s op de markt gekomen. Eerst was er een beperkt aanbod en was de cd duur: 39,90 gulden per schijfje, twee keer zo duur als een langspeelplaat. Zo kwam er een geluidsdrager bij, naast de plaat (LP of elpee), het cassettebandje en de โ€˜grote tape of geluidsbandโ€™. De cd was heel populair,
Karst Leemburg, winnaar van de Elfstedentocht van 1929

De Elfstedentocht van 1929

In 1929 werd weer een Elfstedentocht verreden. Het evenement, ook wel โ€˜de tocht der tochtenโ€™ geheten, beleefde zijn vierde officiรซle editie. Iedere winter wordt het spannend, zeker wanneer er een vorstperiode aanbreekt, of het genoeg vriest om de vereiste dikte van het ijs te krijgen. In de praktijk valt dat mee (of tegen), want Nederland kent milde winters, zodat een
Naar de veertig-urige werkweek? (Delpher)

Naar de veertig-urige werkweek?

Om de werkloosheid te bestrijden werd in 1933 een veertigurige werkweek voorgesteld. De werkweken waren toen veel langer dan tegenwoordig, zes dagen per week werken was gebruikelijk. De werknemersorganisaties leek die arbeidsduurverkorting een geschikte manier om mensen aan het werk te helpen. Tachtig jaar later beleeft Nederland weer een crisis die gepaard gaat met flinke werkloosheid. Ook nu zijn er

‘In het jaar 2000’, vooruitblikken in 1925

De Tilburgsche courant van 29 december 1925 schreef over het jaar 2000: โ€˜Kranten worden niet meer gedrukt.โ€™ Dankzij de โ€˜electrische telescoopโ€™ kan iedereen in dat jaar op afstand nieuwsberichten lezen. Deze vooruitziende journalist zou redelijk gelijk krijgen, zij het nog niet geheel wat betreft 2000. Inmiddels leest bijna iedereen krantenartikelen online van een scherm of krijgt een signaal zodra er

Na Pearl Harbor, 8-12-1941

Door de Japanse aanval op de Amerikaanse marinebasis Pearl Harbor werd de Europese oorlog een wereldoorlog. De Verenigde Staten waren nu ook bij de oorlog betrokken. De Stille en de Atlantische oceaan werden, net als Europa, oorlogsgebied. โ€˜Pearl Harborโ€™ raakte Nederland indirect. In het voorjaar van 1942 veroverden Japanse troepen het toenmalige Nederlands-Indiรซ. Behalve Suriname en enkele Caribische eilanden was
Bericht in de 's Gravenhaagsche Courant van 30 november 1813 (KB)

Terugkeer van erfprins Willem Frederik in Scheveningen

Net als tweehonderd jaar geleden komt op 30 november 2013 te Scheveningen de โ€˜prins van Oranjeโ€™ aan land. Ditmaal een stand in, maar in 1813 arriveerde erfprins Willem Frederik daar. Negentien jaar eerder was hij met zijn ouders naar Engeland uitgeweken, toen de Fransen de Republiek binnenvielen. Nadat Napoleons legers waren verslagen in oktober 1813 stortte het Franse rijk in.
Foto van een kat in het Algemeen Handelsblad, 1931 (KB)

Hondenweer tijdens allereerste dierendag in 1930

Als eerste โ€˜officiรซleโ€™ dierendag geldt 4 oktober 1930. Behalve het vertroetelen van de eigen huisdieren was op die dag het misbruik van dieren een item: mishandeling en vivisectie. Toen al kwamen burgers en organisaties daartegen in het geweer. In de eenentwintigste eeuw heeft dat een vervolg gekregen in โ€˜de politiekโ€™. In Nederland is de Partij voor de Dieren in de

Eerste trein in Nederland

In navolging van spoorlijnen elders in Europa reed eind september 1839 de eerste stoomtrein in Nederland van Amsterdam naar Haarlem. Om de Nederlandse infrastructuur te verbeteren zouden er meer spoorlijnen volgen. Die eerste lijnen waren particuliere aangelegenheden. Vanaf de jaren 1860 werden de spoorwegen een zaak voor de overheid, die daarvoor de Staatsspoorwegen had opgericht. In de jaren negentig van

Drenkelingen gered

Nieuws van toen Bewoners van de Lage Landen gingen voor scheepvaart, visserij en recreatie het water op. Als bij noodweer schepen in de problemen raakten, probeerde men nauwelijks vanaf de wal te hulp te komen. Rampen gebeuren nu eenmaal, vond men. Gestrande schepen en de lading waren gefundenes Fressen voor wie in de buurt was. Pas in de achttiende eeuw

Vermoord Willem van Oranje!

Nieuws van toen In 1580 deed koning Filips II van Spanje Willem van Oranje, leider van de opstandige Zeven Provinciรซn, in de ban. Wie hem vermoordde kreeg een forse beloning. Willem van Oranje reageerde met een Apologie (verweerschrift), waarin hij Filips II een โ€˜valseโ€™ vorst noemde. De Staten-Generaal van de opstandige Republiek accepteerde Willems Apologie en ging zelfs verder. Op
Detail van een extra editie van Het Leven op 10 juli 1934 over het Jordaanoproer (CC BY-SA 3.0 - Emelha - wiki)

Jordaanoproer van 1934 en latere onlusten

Het Jordaanoproer in juli 1934 was een onverwacht felle uiting van volkswoede die enkele levens eiste. De aanleiding was een verlaging van uitkeringen die bij steuntrekkers hard aankwam. Amsterdam zou vaker met onlusten te maken krijgen. In de jaren zeventig leidde de aanleg van de metrolijn door de Nieuwmarktbuurt tot gewelddadige confrontaties tussen bewoners en de politie. In februari 1980