Religie. De geschiedenis van godsdienst. Berichten over onder meer het christendom, jodendom, islam, de reformatie, kerkgebouwen en religieuze kunstwerken.
Een Ierse priester, een Britse butler, een Italiaanse graaf en een Britse militair. Het was geen alledaags viertal dat tezamen “de Raad van Vier” vormde. Met het Vaticaan als uitvalsbasis hielp de verzetsgroep in Rome enkele duizenden geallieerde krijgsgevangenen en Joden ontsnappen aan de nazi’s.
Wie de geschiedenis van het Byzantijnse Rijk bestudeert, kan niet om het fenomeen religieuze kunst heen. De Byzantijnen zagen hun iconen als natuurgetrouwe afbeeldingen, als een soort portretten dus. In de achtste en negende eeuw brak enkele keren bijna een burgeroorlog uit over de positie van deze religieuze afbeeldingen.
Oké, de Lijkwade van Turijn is weer eens in het nieuws. Het voorwerp wordt weer tentoongesteld en dus keren oude berichten terug. Dit bericht werd ineens weer overal op de sociale media geciteerd. Het helpt dat het komkommertijd is, want dan is er ruimte voor iedereen die iets geks beweert.
Van deze eerste gedrukte Bijbel in de Nederlandse taal zijn wereldwijd nog vijftig exemplaren bekend. Het exemplaar dat in Elburg te zien is, is speciaal voor deze tentoonstelling in bruikleen gegeven door het Nederlands Bijbelgenootschap uit Haarlem.
Het is bijna cliché: stukjes over de historische Mohammed beginnen met een verwijzing naar de negentiende-eeuwse Franse geleerde Ernest Renan, die ooit schreef dat de islam was ontstaan en gegroeid “in het volle licht der geschiedenis”. Hij vergiste zich.
Jacob van Maerlant (ca. 1235-1300) voltooide zijn Scolastica in 1271. Het is de eerste Middelnederlandse vertaling van de bijbelse geschiedenis, gebaseerd op de 'Historia scholastica' van Petrus Comestor uit de twaalfde eeuw.
Himyar is niet wereldberoemd, maar wel belangrijk. In de eerste plaats omdat de Arabische joden en christenen, samen met de mensen van de Hums-beweging, de modellen zijn geweest voor de profeet Mohammed. Een tweede reden is dat de gebeurtenissen in Himyar een stevige contrapunt plaatsen bij het standaardbeeld waarin joden in conflicten met christenen altijd de slachtofferrol hebben.
Op 6 juli is het precies 600 jaar geleden dat Jan Hus werd veroordeeld tot de brandstapel tijdens het Concilie van Konstanz. Hij weigerde zijn ‘ketterse’ ideeën te herroepen en moest dat met de dood bekopen. Hus was een voorloper van Martin Luther, die dankzij de uitvinding van de boekdrukkunst veel meer bekendheid heeft gekregen.
Het overgrote deel van de Nederlandse bevolking koos tijdens de oorlog voor accommodatie. Een minderheid was actief in het verzet. Een ander deel collaboreerde. In bevindelijk gereformeerde kring was dat niet anders.
Waar het boek is gemaakt, kunnen we vaststellen dankzij de bloemrijke decoratie: die is kenmerkend voor Leidse getijdenboeken uit het vierde kwart van de vijftiende eeuw.