Dagelijks worden er zegswijzen en uitdrukkingen gebruikt waarvan de oorspronkelijke betekenis onbekend is. Wie denkt er bij “iemand in de luren leggen” nog aan de doeken, waarin kinderen met Engelse ziekte werden gewikkeld om het kromtrekken van armen en benen tegen te gaan?
Veel uitdrukkingen die ontleend zijn aan dergelijke voorwerpen kan men tegenwoordig alleen nog in musea bekijken. In de nieuwe rubriek Taalmuseum worden historische gebruiksvoorwerpen en praktijken gekoppeld aan Nederlandse uitdrukkingen en zegswijzen.
Dat gaat hem boven de pet
Betekenis: Hij begrijpt er niets van.
Verklaring: Vermoedelijk wordt de pet op iemands hoofd hier vereenzelvigd met de hersens in iemands hoofd omdat ze zo in elkaars onmiddellijke nabijheid vertoeven. In elk geval gaat het boven het bevattingsbegrip van de hersens.
De pet werd vroeger veel als hoofddeksel gedragen. Tot circa 1920 zag men veel hoge zijden petten. De meeste petten tussen 1910-1940 waren laag en werden platte petten genoemd, vaak met een glimmende klep. Men had de pet praktisch altijd op met bruiloften en tijdens het eten. Alleen bij het gebed voor en na het eten en als de pastoor op bezoek kwam, zette men hem uit eerbied af. Misschien had men bij de fotograaf een soortgelijke eerbied, want er zijn niet zoveel foto’s waar mensen met een pet op staan. Na 1900 kwam de wollen pet met oorkleppen in de mode.