Rudi Schrever
De Etrusken in Europa
Zowat tussen de negende en de achtste eeuw voor onze jaartelling veroverde een mysterieus volk, de Etrusken, bijna geheel Midden-Italië. Hun machtscentrum, geconsolideerd in een confederatie van twaalf soevereine steden (de zogenaamde ‘dodekapolis’), situeerde zich tussen de rivieren Arno en Tiber en strekte zich uit tot aan de Tyhrreense zee. Tegen ongeveer 500 voor Christus deinde hun politieke, culturele en sociaal-maatschappelijke invloed noordwaarts uit tot aan de Po-vlakte en zuidwaarts tot diep in Campanië.
Vrij snel werden zij echter nadien, in de loop van de vijfde eeuw, door het opkomend Rome militair teruggedrongen om uiteindelijk rond 280 en 290 voor Christus onderworpen te worden en volledig geassimileerd te worden in wat later de geschiedenis zou ingaan als de ‘Romeinse beschaving’. Deze zou er zonder de Etruskische cultuur echter heel wat anders hebben uitgezien, want de Romeinen namen van hen niet alleen het rioleringsysteem en de wegenbouw over, maar op architecturaal vlak ook de techniek van onder andere het booggewelf alsook het gebruik van baksteen. Maar om het met de gevleugelde woorden “Vae victis” of “Wee de overwonnenen” te zeggen, werd dit alles met de mantel der liefde bedekt en schreven de Romeinen deze ontdekkingen en technieken op hun eigen palmares. Daardoor is zelfs tot op de dag van vandaag eigenlijk relatief weinig bekend over de Etruskische beschaving als dusdanig. Wel tonen de sublieme graftombes in hun necropolen en de daarin gevonden fresco’s, muurschilderingen en edelsmeedkunstwerk overduidelijk aan dat de Etrusken, of de Etruriërs zoals ze ook wel eens worden genoemd, een voor die tijd uitermate hoogstaande beschaving hadden, die kon rivaliseren met alle andere bestaande uit de Oudheid.
Cultureel en funerair erfgoed
De Tusci, om ze met hun Latijnse naam te duiden, waren niet alleen bedreven edelsmeden maar eveneens vaardige kunstenaars. Getuigen hiervan zij de talrijk teruggevonden bronzen grafgiften en onder meer de wereldbefaamde bronzen “Chimaera of monsterwezen van Arezzo”. Hoewel het Etruskisch schrift de huidige kunsthistorici nog steeds grotendeels voor een raadsel stelt, hebben archeologische opgravingen en vondsten toch heel wat segmenten van de Etruskische cultuur kunnen blootleggen.
Voornamelijk de fresco’s in de talrijk teruggevonden necropolen bieden een uitermate goed inzicht hoe hun unieke samenleving er uit moet hebben gezien. Uit de ontdekte muurschilderingen blijkt immers dat de Etrusken over een vrij goede maatschappelijke structuur beschikten die duidelijk gestoeld was op een sociale gelijkheid tussen man en vrouw. Waarschijnlijk één der mooiste graven is dat van de ‘Luipaarden’, nabij ‘Tarquinia’ in de Italiaanse provincie Viterbo. De naam ervan verwijst naar de twee levensgrote luipaarden die de graftombe sieren boven een funerair banket waaraan in een levendig kleurenpalet zowel mannen als vrouwen deelnemen.
De tentoonstelling
