Eva Perón (Evita) – Argentijnse first lady en actrice

Eva Perón (1919-1952), soms liefkozend Evita genoemd, geldt als een bekende politica uit Argentinië die ook naam maakte als actrice. Ze dankte haar populariteit onder meer aan haar charitatieve werk en was de tweede vrouw van de Argentijnse president Juan Perón. Deze biografie schetst in hoofdlijnen het leven van deze bijzondere vrouw, die slechts 33 jaar oud werd. Wie was Eva Perón?

Van 1946 tot 1952 was Eva Perón de first lady van Argentinië, naast haar man president Juan Perón. Ze was niet officieel verkozen, maar had veel politieke invloed. Ze gold als een van de mondiaal machtigste vrouwen van haar tijd (zo niet dé machtigste), maar overleed in 1952 op jonge leeftijd aan uitgezaaide baarmoederhalskanker. Kort voor haar dood werd ze, tijdens de herverkiezing van haar man in juni van dat jaar, in Argentinië uitgeroepen tot ‘Spiritueel Leider van de Natie’. Omdat Eva Perón als sociaal activiste opkwam voor de zwakkeren in de samenleving, was ze zeer geliefd onder de arme Argentijnse arbeidersklasse en ook onder Argentijnse vrouwen.

Naar aanleiding van Eva Peróns leven kwam in 1978 de musical Evita van Andrew Lloyd Webber uit. Met name het lied Don’t Cry for Me Argentina werd wereldberoemd. Dit door Tim Rice geschreven lied werd in 1996 gezongen door Madonna, voor de filmuitvoering van de musical. In Nederland was deze musical van 1987 tot 1989 te zien, opgevoerd door het Koninklijk Ballet van Vlaanderen, gevolgd door hernieuwde uitvoeringen in de periode 1995-1997, van 2007 tot 2009 en in de jaren 2018-2019.

Jonge jaren van Eva Perón: van Los Todos naar Buenos Aires

Eva Perón, haar toenmalige naam was Eva Maria Ibarguren, werd geboren op 7 mei 1919 in Los Toldos, een kleine plaats in Argentinië. Ze was het vijfde kind van een ongetrouwd stel, namelijk Juan Duarte (1872-1926) en diens minnares Juana Ibarguren (1894-1971). Haar vader erkende al zijn kinderen als de zijne, behalve Eva Maria. Daarom kreeg ze de achternaam van haar moeder. Pas op latere leeftijd nam ze haar vaders achternaam Duarte aan.

Toen Eva nog maar zeven jaar was, overleed haar vader bij een auto-ongeval. Het achterblijvende gezin werd in Los Todos vervolgens als paria’s behandeld en leefde in diepe armoede. Hierna, in 1930, verhuisde Eva’s moeder met de kinderen naar Junin, een plaatsje dat ongeveer honderd kilometer van Buenos Aires verwijderd ligt. Maar ook hier voelden ze zich niet thuis. Toen Eva vijftien jaar was, besloot het gezin opnieuw te verhuizen, ditmaal naar de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires.

Het leven in Buenos Aires viel aanvankelijk tegen, want Eva had geen diploma’s, aanvankelijk geen inkomen en ook geen contacten in Buenos Aires. Ze vond echter vrij snel een baan als filmactrice en radiopresentatrice. Ze trad op in enkele minder grote films, zo speelde ze in een populaire serie de rol van koningin Elizabeth I van Engeland, en al vrij snel maakte ze naam met haar radiowerk.

Ontmoeting & huwelijk met Juan Perón

Toen de Tweede Wereldoorlog uitbak bleef Argentinië eerst neutraal. In het land vond op 4 juni 1943 een legercoup plaats, waarbij een groep generaals en kolonels de macht overnam van de zittende president Rámon Castillo en diens opvolger en rechterhand Robustiano Patrón Costas. In 1944 sloot Argentinië zich, tijdens de Tweede Wereldoorlog, aan bij de geallieerden, door de oorlog te verklaren aan Japan en Duitsland.

Tijdens een liefdadigheidsfestival in 1944 – bedoeld voor slachtoffers van de grote aardbeving van San Juan (15 januari) in dat jaar – ontmoette Eva Duarte voor het eerst Juan Perón, een hoogstaande Argentijnse kolonel die betrokken was geweest bij de militaire coup een jaar eerder. Peron werd in oktober 1943 leider van het Department van Arbeid en kwam in deze hoedanigheid voor de Argentijnse vakbonden op.

In 1944 en 1945 was Juan Perón vice-president en minister van Oorlog onder generaal Edelmiro Farrell. Doordat er binnen het Argentijnse legertop facties bestonden, werd Perón op 9 oktober 1945, na een speech waarin hij opriep tot stevige sociale hervormingen, opgepakt en gevangengezet door de conservatieve oppositie binnen de regering. Na massale landelijke protesten kwam hij korte tijd later weer vrij. Vier dagen na zijn vrijlating trad hij, het was 22 oktober 1945, in het huwelijk met Eva Duarte, die voortaan als Eva Perón door het leven zou gaan.

Eva Perón als ‘first lady’ van Argentinië

In februari 1946 slaagde Juan Perón erin om verkozen te worden tot president van Argentinië. Hij kreeg tijdens de voorafgaande verkiezingscampagne veel steun van zijn vrouw Eva, die alles uit de kast haalde om haar man te promoten als toekomstig president. Zo gebruikte ze haar wekelijkse radioprogramma om de luisteraars ervan te overtuigen op haar partner te stemmen. Het duo Perón zette in de campagne in op twee speerpunten: het doorvoeren van sociale hervormingen en het streven naar economische onafhankelijkheid van Argentinië.

Peróns ambtstermijn als president van Argentinië startte op 4 juni 1946. Zijn regeringsperiode kan met een gerust hart dictatoriaal genoemd worden. Hij zette sleutelfiguren uit de oppositie cq. rivalen gevangen, censureerde de media en vergrootte de macht en bevoegdheden van de president, ofwel: hemzelf.

Ook voor Eva veranderde het een en ander, aangezien ze nu als ‘first lady’ een politieke functie had. Haar films en series verdwenen uit de bioscopen. Achter de politieke schermen kreeg Eva Perón in de jaren 1946 tot 1952 steeds meer invloed. Zo ontving ze in de regeringsgebouwen vertegenwoordigers van vakbonden en arbeiders, om met hen te overleggen over de te maken politieke keuzes. Zelf richtte ze de Eva Perón stichting op, die onder meer de bouw van weeshuizen en ziekenhuizen financierde en organiseerde, en gericht was op het bestrijden van de armoede in Argentinië. Dit werk leverde Perón veel extra goodwill op onder de armen en de Argentijnse arbeidersklasse. Uiteindelijk werd ze als persoon geheel geïdentificeerd met het welzijnswerk van de naar haar vernoemde stichting.

In juni 1947 maakte Eva Perón een reis naar Frankrijk, Italië (waar paus Pius XII haar verwelkomde) en Spanje, om te beklemtonen dat Argentinië een sociaal en geen fascistisch land was. Tijdens een speech in Spanje op 15 juni gaf ze blijk van haar feministische kant:

“Deze eeuw zal niet de geschiedenis ingaan als de ‘eeuw van de wereldoorlogen’, zelfs niet als de ‘eeuw van atomaire desintegratie’, maar eerder als de ‘eeuw van het zegevierende feminisme’.”

In septemebr 1947 loodste Perón, vooral door de inzet van Eva, het vrouwenkiesecht door het parlement. Voortaan zouden Argentijnse vrouwen mogen meestemmen tijdens presidentsverkiezingen. In 1951 probeerde Eva Perón overigens zelf als vicepresident op de kieslijst te komen voor de aanstaande verkiezingen. Dit leverde echter de nodige oppositie op uit de kringen rond haar en ze kampte met gezondheidsklachten, waarna ze deze actie staakte.

Ziekte en overlijden

In november 1951 bleek dat Eva Perón baarmoederhalskanker had en, na maakte een operatie duidelijk dat de kanker flink was uitgezaaid. Genezing, zo bleek, was niet meer mogelijk.

Eva Perón overleed in de avond van 26 juli 1952 aan uitgezaaide baarmoederhalskanker. Vrijwel direct na haar dood werd in de media en in het openbare leven het volgende bericht, bij monde van haar man, vrijgegeven en ging Argentinië over in de rouwstand:

“Het is mijn droevige plicht u mede te delen dat om 20:25 uur Eva Perón, Spiritueel Leider van de Natie, de onsterfelijkheid is binnengetreden.”

Heel Argentinië kwam plat te liggen en er volgde een staatsbegrafenis, iets wat in Argentinië alleen bij hoge uitzondering voorkomt. Honderdduizenden Argentijnen trokken voorafgaand langs haar opgebaarde lichaam om haar de laatste eer te bewijzen. De drukte was dermate groot dat acht mensen in het gedrang werden doodgedrukt. Honderden anderen raakten gewond.

Eva Perón werd uiteindelijk ter aarde besteld op de aristocratische begraafplaats Recoleta in Buenos Aires. In de gelijknamige wijk Recoleta richtte men een museum voor de bijzondere Argentijnse vrouw op, het Evita Perón Museum. En in het hoofdkantoor van haar stichting in Buenos Aires ontbrandde men een eeuwig vlam. Verder leefde Eva’s naam onder meer voort in de in 1978 in première gegane musical Evita. Kort voor haar overlijden had Eva nog een autobiografie uitgebracht, getiteld La Razón de Mi Vida (De reden van mijn leven). Deze werd verplichte kost op alle Argentijnse scholen.

Boek: Beknopte geschiedenis van Argentinië – Félix Luna

Eva Perón tijdens een bezoek aan Frankrijk (1947)

Bronnen ▼