George Blake (1922-2020) was ongetwijfeld één van de meest notoire dubbelspionnen uit de recente geschiedenis van het Verenigd Koninkrijk. Tijdens de Koude Oorlog verraadde hij naar eigen zeggen de namen van meer dan honderd westerse geheim agenten aan de KGB en wist jarenlang uit het vizier van de Britse contraspionagedienst te blijven. Het verhaal:
George’s jonge jaren
In dienst van MI6
Toen in mei 1940 het Duitse leger Nederland binnenviel was George toevallig voor enkele dagen met vakantie bij zijn moeder in Rotterdam. Terugkeren naar Egypte bleek onmogelijk en hij besloot om zich als koerier bij de verzetsgroep “Vrij Nederland” aan te sluiten. Na enige tijd werd het clandestiene koeriersleven hem te eentonig en wilde hij belangrijker verzetswerk doen. Eind 1942 besloot hij daarom Nederland te ontvluchten en wist na een barre tocht via Spanje en Gibraltar Engeland te bereiken. Daar veranderde hij zijn familienaam Behar in Blake en ging als medewerker aan de slag bij de Nederlandse sectie van de Britse geheime dienst MI6.
De ideologische ommezwaai
Na de oorlog werd Blake, die het inmiddels tot inlichtingenofficier had geschopt, naar Hamburg gestuurd waar hij gedurende enkele maanden de verhoren leidde van Duitse U-bootcommandanten. In het voorjaar van 1947 werd hij echter door MI6 teruggeroepen naar Engeland om er een spoedcursus Russisch te volgen. Nog datzelfde jaar werd hij onder een valse diplomatieke dekmantel tewerkgesteld bij de Britse ambassade in de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul met de opdracht een agentennetwerk op te richten om zoveel mogelijk informatie te verzamelen over de aanwezigheid van Sovjet-troepen in communistisch Noord-Korea.
Maar op 25 juni 1950 brak de hel los. Noord-Koreaanse troepen staken bij verrassing de 38ste breedtegraad over die de grens vormde met Zuid-Korea en veroverden binnen de kortste keren grote delen van het Koreaanse schiereiland. Blake en heel wat andere diplomaten konden geen kant meer op en werden gevangen genomen om vervolgens voor ondervraging overgebracht te worden naar de Noord-Koreaanse hoofdstad Pyongyang. Na hun verhoor werden Blake en het groepje diplomaten opgesloten in een detentiekamp nabij de Chinese grens. Wat daar precies gebeurde is niet duidelijk, maar toen Blake in de zomer van 1953 na het einde van de oorlog werd vrijgelaten was hij een overtuigde communist. Later zou hij tijdens een interview verklaren dat hij communist was geworden bij het zien van de Amerikaanse bombardementen op Noord-Koreaanse dorpen waarbij onschuldige burgers de dood vonden.
Het verdere verhaal
In 1961 kreeg MI6 lucht van Blake’s spionageactiviteiten voor de Sovjets en werd hij met een smoes teruggeroepen naar Engeland. Daar werd hij bij zijn aankomst in Londen prompt gearresteerd. Blake gaf de feiten toe en werd na een kort proces veroordeeld tot 42 jaar celstraf. Het vonnis werd door de media uitvoerig becommentarieerd en vormde bij de bevolking lange tijd het gespreksonderwerp van de dag. Tot ontsteltenis van vele Britten wist Blake in het najaar van 1966 echter met behulp van enkele celgenoten en een binnengesmokkelde touwladder uit de gevangenis waar hij was opgesloten te ontsnappen en via de DDR, de Duitse Democratische Republiek, de Sovjet-Unie te bereiken. Daar werd hij als een held ontvangen en kreeg van de KGB een maandelijkse rente toegekend die hem toeliet in de buitenwijken van Moskou een zorgeloos leven te slijten.
George Blake kwam de 26ste december 2020 op 98-jarige leeftijd in zijn woonst te overlijden en werd op last van de Russische president Poetin met militaire eer begraven.
