Dark
Light

Gulden snede – Herkomst en betekenis

Oorsprong van de zegswijze lag in de Oudheid
Auteur:
1 minuut leestijd
Gulden snede - Griekse letter
Voor de weergave van de gulden snede wordt vaak de Griekse letter 'phi' gebruikt, hier in hoofdletter en kleine letter

De woordcombinatie ‘gulden snede’ lijkt misschien wat op de bekende gulden middenweg, maar heeft een hele andere achtergrond en betekenis. Hoe komen we aan de zegswijze dat iets een gulden snede is? En wat betekent dit precies?

Over de oorsprong van gulden snede

Het fenomeen gulden snede wordt ook wel sectio aurea of sectio divina genoemd, of, in het Nederlands: verdeling in uiterste en middelste reden.

Portret van Luca Pacioli, toegeschreven aan Jacopo de' Barbari, 1495
Portret van Luca Pacioli, toegeschreven aan Jacopo de’ Barbari, 1495
Eigenlijk is de rekensom die voor de verhoudingen gebruikt wordt, vrij simpel. Bij een gulden snede wordt een lijnstuk in twee ongelijke vlakken ‘gesneden’ in een verhouding die dicht bij 5:8 ligt. Uitgedrukt in decimale getallen betekent dit dat het langste gedeelte van het lijnenpatroon 61,8 procent van het geheel uitmaakt.

De theoretische basis achter de gulden snede zou bedacht zijn door de vrouwelijke Griekse filosofe, arts, wiskundige Theano (6e eeuw v. Chr.), die hoorde bij de school van Pythagoras. In 1509 maakte de Italiaanse wiskundige Luca Pacioli (1445-1517), in diens werk De Divina Proportione (Over de goddelijke verhouding) de gulden snede bekend onder een groter publiek en noemde hij deze wiskundige proportie ‘de goddelijke verhouding’.

De gulden snede in de kunst

Vermoedelijk in de vroege negentiende eeuw raakten de gulden snede en de bijhorende lijnverhoudingen bekend in de kunstwereld. De gulden snede functioneerde als een kwaliteitsnorm voor kunstenaars om te zorgen voor harmonische maten en verhoudingen in schilderijen en tekeningen.

Omdat volgens sommigen de kunstenaar Phidias (ca.460-432 v.Chr.) in het Atheense Parthenon gebruikmaakte van de gulden snede-verhoudingen, besloot de uitvinder Mark Barr (1871-1950) diens voorletter Ph, in het Grieks φ (phi), te introduceren als symbool voor de gulden snede.

Bronnen

Gedrukte bron
-Riemer Reinsma, Roeien en ruiten? Waar komen onze gezegden vandaan? (Den Haag: Sdu Uitgevers/Onze Taal, 2003) 80-81.

Internet
-http://www.aanenuitleg.nl/Fibonacci-Gulden-snede.html
-https://www.natuurfotografie.nl/wat-is-de-gulden-snede/
-https://nl.wikipedia.org/wiki/Gulden_snede

Gratis nieuwsbrief

Meld u aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief (51.171 actieve abonnees)


Ruim 50.000 geschiedenisliefhebbers ontvangen wekelijks onze gratis nieuwsbrief.

Meld u ook aan

×