Kamervragen over verwijdering buste naamgever uit Mauritshuis

Het Mauritshuis in Den Haag blijkt afgelopen zomer een kunststoffen borstbeeld van naamgever Johan Maurits van Nassau-Siegen uit de foyer te hebben verwijderd. Dit naar aanleiding van ‘een groter bewustwordingsproces over het slavernijverleden van Maurits’. De VVD en PVV zetten vraagtekens bij deze verwijdering en hebben inmiddels Kamervragen aangekondigd.

Enkele jaren geleden werd al gediscussieerd over het verleden van het Haagse museum. Huidig GroenLinks-Kamerlid Zihni Özdil beklaagde zich in 2014 in een opiniestuk over het feit dat het museum in brochures niet vermeldde dat naamgever Maurits zich in Nederlands-Brazilië verrijkte “over de rug van de tot slaaf gemaakte Afrikanen”. Zijn stuk lokte een reactie uit van emeritus hoogleraar Piet Emmer die erop wees dat Maurits helemaal niet rijk werd van de slavernij. Emmer verweet Özdil het verleden te bekritiseren met de waarden en normen van vandaag.

Intern heeft men naar aanleiding van de landelijke discussie bij het Mauritshuis een discussie gevoerd over het slavernijverleden van Nederland en de rol die Maurits van Nassau hierin speelde. En dit heeft uiteindelijk dus geleid tot de verwijdering van de buste van de naamgever uit de foyer.

Maurits liet het pand waarin het museum is gevestigd bouwen en woonde er na zijn terugkeer uit Nederlands-Brazilië. Na zijn dood werd het eerst gebruikt door de Staten-Generaal. Sinds 1822 is het Mauritshuis in gebruik als museum.

Kamervragen

Rechtse partijen reageren verbaasd en verontwaardigd op de verwijdering van de buste. VVD-Kamerlid Antoinette Laan zegt in een interview met de Telegraaf:

“Uiteraard is slavernij in het huidige tijdsgewricht totaal onacceptabel, maar het feit dat je zo’n buste van degene die de naam geeft aan het gebouw weghaalt, betekent eigenlijk dat je je eigen geschiedenis aan het wegschrijven bent. En dat vinden wij absurd.”

Volgens de politica is er een “totaal verkeerde beweging” gaande:

“We importeren de Amerikaanse trend tot overgevoeligheid. Wat is de volgende stap? Gaan we alle standbeelden voortaan binnen neerzetten, zodat ze binnen een ‘context’ kunnen worden geplaatst?”

PVV-Kamerlid Martin Bosma spreekt van een “politiek correcte beeldenstorm”.

Meubelstuk

Nu er enige commotie is ontstaan, laat het Mauritshuis weten dat de buste niet alléén is verwijderd vanwege de link met het slavernijverleden. Hoofd marketing Koen Brakenhoff tegenover de Volkskrant:

“Het gaat om een replica van composietmarmer, naar het originele borstbeeld uit 1664. Voor ons is het meer een meubelstuk dan een kunstvoorwerp. Er waren dus ook geen sterke kunsthistorische argumenten voor de handhaving van zijn oorspronkelijke plek.”

Volgens Brakenhoff gaf het maatschappelijk debat over het slavernijverleden echter wel de doorslag, bij de beslissing het beeld te verwijderen.

Lees ook: Nederlands-Brazilië (en het begin van de Nederlandse slavenhandel)
Opiniestuk Zihni Özdil: Slavernij-achtergrond Mauritshuis is zorgvuldig gewist
Reactie Piet Emmer: Het slavernijverleden van het Mauritshuis
Overzicht van Boeken over slavernij en het slavernijverleden